Art Déco i Modernizm

Regulamin forum
1. Treści i załączniki umieszczane w postach mogą być użyte w działalności Dawnego Tczewa przy zachowaniu dbałości o dane wrażliwe.
Awatar użytkownika

Autor Tematu
Chris
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 334
Rejestracja: 17 lip 2012, o 10:51
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 2 razy
Kontakt:

Art Déco i Modernizm

#1

Post autor: Chris »

Na przełomie wieków XIX i XX, świat zachodu zaczął wchodzić w fazę modernizmu - poprzednie kilkadziesiąt lat rewolucji naukowo-technicznej wprowadziło ówczesne społeczeństwa w stan ogólnego optymizmu - nie było problemów nie do rozwiązania dla nauki i techniki, medycyna zaczęła radzić sobie z chorobami uważanymi dotychczas za śmiertelne, kolej skurczyła świat. Ludzie którzy urodzili się w czasach kiedy dyliżans był podstawową formą transportu mogli mknąć po stalowych szynach lub oglądać podłużne bryły sterowców.
Racjonalizm, rozum i postęp - to główne cechy zeitgeistu na przełomie XIX i XX wieku.

W ślad za tymi zmianami szła również architektura, sztuka i wzornictwo przemysłowe - jednym z jej ciekawych przykładów jest nurt w architekturze zwany art déco. Charakteryzował się estetycznym triumfalizmem, symetryczną formą, ostrymi kątami zamiast obłości oraz nawiązaniami do neogotyku, starożytnego Rzymu. Chociaż największą popularność przeżył od lat 20' do 40', to wycisnął trwałe piętno na wyglądzie wielkich miast zachodu, takich jak Nowy Jork, Chicago, Paryż i Berlin, gmachami takimi jak budynek Chryslera, Empire State Building czy Wieża Borsig.

Style te zawitały również do naszego miasta :) Chciałbym zebrać w tym temacie przykłady budynków, przedmiotów codziennego użytku będących przykładami modernizmu, art déco i ich odmian w Tczewie.


Jednym z przykładów Art Deco jest wieża transformatorowa pochodząca z lat 20 przy zbiegu ulic Zamkowej i Wodnej.

viewtopic.php?p=3698#p3698" onclick="window.open(this.href);return false;
trafo.jpg
trafo.jpg (153.36 KiB) Przejrzano 5061 razy
trafo.jpg
trafo.jpg (153.36 KiB) Przejrzano 5061 razy
Awatar użytkownika

be-good
Koordynator
Koordynator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4761
Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
Podziękował;: 191 razy
Otrzymał podziękowań: 145 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Art Déco i Modernizm

#2

Post autor: be-good »

Chris pisze:...wieża transformatorowa pochodząca z lat 20 przy zbiegu ulic Zamkowej i Wodnej.
W Ewidencji Dóbr Kultury, z której pochodzi Twoje zdjęcie, czas powstania budowli określa się jako "lata 30-40te XX w."
http://www.gospodarka.tczew.pl/index.ph ... 3&item=935

Sama "Ewidencja" zawiera wiele niechlujnych błędów, łącznie z przypisywaniem budynków do innych ulic (zrobiono tak w przypadku mojego rodzinnego domu) :facepalm , ale tu chyba nikt się nie myli. Taki sam wiek (a dokładnie rok 1936) podają Akta Nadzoru Budowlanego, pozycja 1105.
Obrazek

Użyłem kiedyś tego dziełka B.T. Dietricha żeby udowodnić, że jego syn miał problemy z pamięcią twierdząc, że DiDi nie odwiedził Tczewa po przejęciu władzy w Niemczech przez nazistów:
Obrazek
CZYTAJ: http://www.dawnytczew.pl/forum/viewtopi ... 9641#p9641" onclick="window.open(this.href);return false;

Co do domów mieszkalnych...
Nie tykam Generała Henryka Dąbrowskiego 4, bo jest "zaklepany" przez Chrisa, ale przedstawię dom, o którym dziś wspominałem - Pułaskiego 1/2 (Ewidencja Dóbr widzi go na ulicy PUŁAWSKIEGO :facepalm ). O ile pamiętam z dzieciństwa - obie części zamieszkiwały spokrewnione bardzo blisko rodziny. Zaczęto go budować w wolnej Polsce, ukończono - w czasie okupacji:
Wuj.Brandt.JPG
Wuj.Brandt.JPG (201.18 KiB) Przejrzano 5042 razy
Wuj.Brandt.JPG
Wuj.Brandt.JPG (201.18 KiB) Przejrzano 5042 razy
Mam nadzieję, że "wpisałem się" we właściwy temat - jeśli nie - proszę zgłaszać - zEdytuję...
Awatar użytkownika

Autor Tematu
Chris
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 334
Rejestracja: 17 lip 2012, o 10:51
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 2 razy
Kontakt:

Re: Art Déco i Modernizm

#3

Post autor: Chris »

Budynek mieszkalny-bliźniak pokazany przez be-gooda to modernizm, którego przykłady znajdują m.in. się na ul. Bałdowskiej 10, w budynku kwiaciarni. Budynek powstał w latach 30' XX wieku (sama "rotunda" od strony ulicy nie jest oryginalna, ale brawa dla właścicieli że zdecydowali się nie zaburzać ogólnej estetyki).
bałdowska.jpg
bałdowska.jpg (135.5 KiB) Przejrzano 5018 razy
bałdowska.jpg
bałdowska.jpg (135.5 KiB) Przejrzano 5018 razy
bałdowska II.jpg
bałdowska II.jpg (213.79 KiB) Przejrzano 5018 razy
bałdowska II.jpg
bałdowska II.jpg (213.79 KiB) Przejrzano 5018 razy
Kolejny przykład art deco, to bliźniak z ulicy H. Dąbrowskiego 4:
dąbrowskiego.jpg
dąbrowskiego.jpg (249.66 KiB) Przejrzano 5018 razy
dąbrowskiego.jpg
dąbrowskiego.jpg (249.66 KiB) Przejrzano 5018 razy
Wpis z ewidencji dóbr kultury wskazuje że powstał w latach 30' XX wieku oraz podkreśla podobieństwo do projektów organizacji TBO z Gdyni dwudziestolecia wojennego (Towarzystwa Budowy Osiedli) projektującej obiekty mieszkalne dla kwitnącej pomorskiej metropolii.
Dorobek TBO poniżej:
http://modernizmgdyni.pl/?tag=towarzyst ... wy-osiedli" onclick="window.open(this.href);return false;Ź

Źródła:

Google, EDK
Za ten post autor Chris otrzymał podziękowanie:
piozykow (29 cze 2023, o 09:35)
Ocena: 12.5%
Awatar użytkownika

LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Art Déco i Modernizm

#4

Post autor: LukaszB »

Powojenna wariacja styl z deka przypomina art :lol:
Obrazek
Za ten post autor LukaszB otrzymał podziękowanie:
piozykow (3 mar 2023, o 14:53)
Ocena: 12.5%
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

zielu
Moderator
Moderator
Rajca
Rajca
Reakcje:
Posty: 2405
Rejestracja: 31 sty 2011, o 22:12
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 168 razy
Otrzymał podziękowań: 208 razy
Kontakt:

Re: Art Déco i Modernizm

#5

Post autor: zielu »

Z "gdyńskim" modernizmem zawsze kojarzyła mi się willa z duchami na Bałdowskiej 49, zbudowana w latach 30.
Załączniki
bald49.jpg
bald49.jpg (115.5 KiB) Przejrzano 4973 razy
bald49.jpg
bald49.jpg (115.5 KiB) Przejrzano 4973 razy
Za ten post autor zielu otrzymał podziękowanie:
piozykow (29 cze 2023, o 09:34)
Ocena: 12.5%
"Smoka pokonać trudno, ale starać się trzeba"
Awatar użytkownika

zet48
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4415
Rejestracja: 30 sty 2011, o 19:05
Lokalizacja: Tczew / Gdańsk
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 22 razy
Kontakt:

Re: Art Déco i Modernizm

#6

Post autor: zet48 »

Willa przed rozbudową - z Ewidencji Dóbr Kultury
Załączniki
willa.jpg
willa.jpg (321.18 KiB) Przejrzano 4971 razy
willa.jpg
willa.jpg (321.18 KiB) Przejrzano 4971 razy
"Od dziś dzień , do końca świata w ludzkiej będziem pamięci, My wybrani - Kompania Braci, Kto dziś wespół ze mną krew przeleje ten mi Bratem"
Awatar użytkownika

be-good
Koordynator
Koordynator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4761
Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
Podziękował;: 191 razy
Otrzymał podziękowań: 145 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Art Déco i Modernizm

#7

Post autor: be-good »

Szczerze pisząc, ja - człowiek bardzo mało techniczny, nie potrafię klarownie wyróżnić typowych cech Art Déco na wielu innych tczewskich budynkach - może okaże się za forumową chwilę, że trzeba będzie zmienić tytuł wątku na Modernizm i Art Déco?

Na Sportowej 2 niedawno skutecznie zatarto kilka nietypowych detali architektonicznych (okna :facepalm ) :

Obrazek Obrazek

CZYTAJ: http://www.dawnytczew.pl/forum/viewtopi ... 4099#p4099" onclick="window.open(this.href);return false;

W zasobach Ewidencji Dóbr Kultury ten dom wyglądał tak (foto ma ładne kilka lat...) :
DekozaDyszkę.JPG
DekozaDyszkę.JPG (157.85 KiB) Przejrzano 4945 razy
DekozaDyszkę.JPG
DekozaDyszkę.JPG (157.85 KiB) Przejrzano 4945 razy
Awatar użytkownika

piozykow
Przybysz
Przybysz
Reakcje:
Posty: 18
Rejestracja: 21 paź 2021, o 09:39
Znajomość języków obcych: niemiecki, francuski, angielski
Podziękował;: 97 razy
Otrzymał podziękowań: 18 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Art Déco i Modernizm

#8

Post autor: piozykow »

ul. Lecha 7<br />Modernistyczny portal uskokowy z początku lat 30-tych XX wieku z ciekawą stolarką drzwiową. W naświetlu jak w drzwiach zakomponowano figurę rombu.<br />Budynek w niedługim czasie zostanie rozebrany.
ul. Lecha 7
Modernistyczny portal uskokowy z początku lat 30-tych XX wieku z ciekawą stolarką drzwiową. W naświetlu jak w drzwiach zakomponowano figurę rombu.
Budynek w niedługim czasie zostanie rozebrany.
Za ten post autor piozykow otrzymał podziękowania (total 2):
Wałasz (28 cze 2023, o 09:51) • LukaszB (2 lip 2023, o 10:08)
Ocena: 25%

Wałasz
Najemca
Najemca
Reakcje:
Posty: 271
Rejestracja: 15 lis 2012, o 08:51
Podziękował;: 249 razy
Otrzymał podziękowań: 322 razy
Kontakt:

Re: Art Déco i Modernizm

#9

Post autor: Wałasz »

Bałdowska jest bardzo ciekawą ulicą z punktu widzenia historii budownictwa, gdyż pokazuje nam, jak na przestrzeni lat zmieniał się styl architektury domów. Mnie nurtuje pytanie, który budynek modernistyczny w całym Tczewie jest najstarszy? Patrząc na daty projektów Bałdowskiej z akt nadzoru budowlanego, zmiany architektoniczne miały miejsce w 1 poł. lat 30., a od 2 poł. dominuje praktycznie modernizm. Chronologicznie:
- Bałdowska 41 - 1930 - parterowy z dachem mansardowym
- Bałdowska 36 - 1931 - parterowy z dachem naczółkowym
- Bałdowska 38 - 1931 - piętrowy z dachem naczółkowym
- Bałdowska 37 - 1932 - modernistyczny
- Bałdowska 8 - 1933 - modernistyczny
- Bałdowska 11 - 1934 - piętrowy z dachem naczółkowym, erklem i ryzalitem
- Bałdowska 10 - 1934 - modernistyczny
- Bałdowska 34 - 1935 - piętrowy z dachem naczółkowym i pseudoryzalitem/erklem
- Bałdowska 48 - 1935 - piętrowy z dachem mansardowym i pseudoryzalitem/erklem
- Bałdowska 7 - 1935 - modernistyczny
Jak widać modernizm nieśmiało najpierw wkracza tu w 1932 r., ale równolegle wciąż wznoszone są domy w starym stylu jeszcze. Modernistyczne powstałe w 2 poł. lat 30. mają projekty z 1936 r. - wtedy styl ten już praktycznie dominował.

Zagadką pozostaje poniższa willa przy ul. Bałdowskiej 49, owiana licznymi legendami.
zet48 pisze: 27 maja 2013, o 12:59 Willa przed rozbudową - z Ewidencji Dóbr Kultury
Obrazek
Nie zachowały się akta policji budowlanej dla tej nieruchomości, ani nie ma map z połowy lat 30., które pozwalałaby bliżej datować jej powstanie (w 1939 r. na pewno już była). Mogę przypuszczać, że skoro kupiec Fr. Słomka nabył działkę od Willego Klinka w czerwcu 1933 r., to w ciągu najbliższego półrocza prawdopodobnie złożył projekt budowy domu. Oznaczałoby, że teoretycznie mógł być to 2. lub 3. z kolei obiekt modernistyczny na Bałdowskiej. Prawie na pewno powstał przed Bałdowską 48.
Za ten post autor Wałasz otrzymał podziękowania (total 2):
piozykow (28 cze 2023, o 11:40) • LukaszB (2 lip 2023, o 10:08)
Ocena: 25%
Awatar użytkownika

piozykow
Przybysz
Przybysz
Reakcje:
Posty: 18
Rejestracja: 21 paź 2021, o 09:39
Znajomość języków obcych: niemiecki, francuski, angielski
Podziękował;: 97 razy
Otrzymał podziękowań: 18 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Art Déco i Modernizm

#10

Post autor: piozykow »

Jeden z ciekawszych nagrobków modernistycznych z 1939 roku (zachowany!) na starym cmentarzu w Tczewie.
Załączniki
Jeden z ciekawszych nagrobków modernistycznych z 1939 roku (zachowany!) na starym cmentarzu w Tczewie.
Jeden z ciekawszych nagrobków modernistycznych z 1939 roku (zachowany!) na starym cmentarzu w Tczewie.
Fragment modernistycznego nagrobka z 1939 roku.
Fragment modernistycznego nagrobka z 1939 roku.
ODPOWIEDZ