Tczewskie nazwy

Awatar użytkownika

niespokojna66
Rajca
Rajca
Reakcje:
Posty: 1593
Rejestracja: 26 sie 2011, o 19:37
Podziękował;: 342 razy
Otrzymał podziękowań: 379 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Tczewskie nazwy

#71

Post autor: niespokojna66 »

zunia pisze:Mówisz i masz! Wyjaśnienie pochodzenia nazwy Prątnica wg prof. Edwarda Brezy :
To profesor "strzelił" gafę , byka i to porządnego-wiersz "W malinowym chruśniaku"jest autorstwa Bolesława Leśmiana :lol: :whistle
dowód:
http://lesmian.klp.pl/ser-188.html" onclick="window.open(this.href);return false;
Naj­piękniej­szych chwil w życiu nie zap­la­nujesz. One przyjdą same../P.Bosmans/
Awatar użytkownika

zunia
Obywatel
Obywatel
Reakcje:
Posty: 625
Rejestracja: 16 mar 2011, o 20:55
Lokalizacja: Tczew:Bajkowe
Podziękował;: 63 razy
Otrzymał podziękowań: 163 razy
Kontakt:

Re: Tczewskie nazwy

#72

Post autor: zunia »

Faktycznie, coś mu się pomyliło. Jeśli Mickiewicz, to ballada " To lubię"

"( ...)A za dzwonnicą chruśniak malinowy,

A w tym chruśniaku mogiły(...)"
Awatar użytkownika

Autor Tematu
LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Tczewskie nazwy

#73

Post autor: LukaszB »

Czy wiecie jaka część Tczewa nazywała się Szpikowo?
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

Autor Tematu
LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Tczewskie nazwy

#74

Post autor: LukaszB »

Szpikowo to nazwa Wybudowania, tak przynajmniej mówili o nim chłopacy z Czyżykowo.
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

Łukasz
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 314
Rejestracja: 6 lut 2011, o 20:46
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 33 razy
Kontakt:

Re: Tczewskie nazwy

#75

Post autor: Łukasz »

Kontynuując wątek - kto pamięta sklep SAMOGRAJ i gdzie się mieścił?
Awatar użytkownika

Cez
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 490
Rejestracja: 8 sie 2012, o 21:11
Lokalizacja: Tczew Suchostrzygi
Podziękował;: 23 razy
Otrzymał podziękowań: 95 razy
Kontakt:

Re: Tczewskie nazwy

#76

Post autor: Cez »

Chyba przyda się miejsce, gdzie w jednym poście spróbuje odpowiedzieć na pytanie skąd się wzięły lub mogły wziąć niemieckie i polskie nazwy osiedli/lokalizacji w Tczewie. Jeśli znacie kolejne lub umiecie odpowiedzieć na zadane niżej pytania odnośnie niektórych haseł, to piszcie! :)

Malinowo/Amalienhof >> większość polskich nazw miejscowych było zniemczanych, podczas gdy w przypadku Malinowa mamy chyba odwrotną sytuacje - nazwa pierwotnie niemiecka została spolszczona fonetycznie. Malina po niemiecku to Himbeere, więc nazwa Amalienhof nie ma nic wspólnego z malinami. Co oznacza zatem Amalienhof? Hof to dwór lub podwórze, a Amalien to przymiotnik utworzony od germańskiego imienia Amalia ( http://pl.wikipedia.org/wiki/Amalia" onclick="window.open(this.href);return false; ). Czyli Dwór Amalii >> Amalienhof >> Malinowo. Co ciekawe takich Amalienhofów było sporo na terenie obecnych czy dawnych Niemiec, nie tylko w Tczewie.

Kanonka >> jak pisał Łukasz viewtopic.php?p=1677#p1677" onclick="window.open(this.href);return false; >> Nazwa pochodzi od Kanonen Weg, czyli z niemieckiego "droga armatnia" i swój rodowód wzięła od przemarszu przez ten teren artylerii francuskiej w 1812 roku.

Suchostrzygi >> za wikipedią: "Niedaleko Suchostrzyg ma źródła Motława. Była to niegdyś rzeka płynąca okresowo, stąd w języku polskim nazywana była Suchostrzygą." Czyli sucha struga > sucha strzyga > Suchostrzygi. Pierwszy zapis Sirchostrzigy pojawia się w 1526 r.

Prątnica/Stangenberg >> viewtopic.php?p=19982#p19982" onclick="window.open(this.href);return false; Pręt, pręciki w języku staropolskim oznaczały patyki, a prątki, prętki to zarośla. Czyli Prątnica to teren z zaroślami. Z kolei Niemcy słowo to zniemczyli w postaci Stangen (pręt, drąg, żerdź) + Berg (góra).

Zatorze >> czyli osiedle za torami.

Górki (potoczna nazwa osiedla Witosa) >> czyli teren wybitnie pagórkowaty.

Abisynia (potoczna nazwa osiedla Staszica) >> Łukasz to fajnie wyjaśnił viewtopic.php?p=1700#p1700" onclick="window.open(this.href);return false; Nazwa pochodzi albo od studni, które kopano podobnie jak w Afryce (Abisynia do kolonialna nazwa Etiopii) lub od terenu ubogiego w zieleń, wystawionego bezpośrednio na słońce.

Czyżykowo >> dawniej wieś Czyżykowy. Wydawać by się mogło, że nazwa pochodzi od gatunku ptaka czyża lub zdrobniale czyżyka. Warto jednak dodać, że ptaka tego odkryto i sklasyfikowano dopiero w 1758 roku, więc jeśli nazwa Czyżykowa pojawiała się wcześniej (a pojawiała) to możemy wykluczyć pochodzenie nazwy od tego gatunku. Ostateczna niemiecka nazwa Zeisgendorf (pamiętajmy, że "z" w niemieckim czytamy jako "c", "z" jako "s", a "ei" to "aj", czyli "cajzgendorf") to połączenie dwóch słów "Zeisig" (czyżyk) + "Dorf" (wieś), czyli Wieś Czyżyka. Dawniej niemiecka nazwa przybierała też formy: Zieschendorf 1750 r. (czyt. ciszendorf), Zischkendorff 1753 r. (ciszkendorf), Ziskendorff 1780 r. (cizkendorf). Jednak skoro nazwa z początkiem Zeisgen- (czyżyk) pojawia się dopiero pod koniec XVIII wieku, czyli już po odkryciu ptaka czyżyka, oznacza to, że Zeisgendorf powstało wtórnie, być może ze słowa Zischen (syczeć, skwierczeć), potem poprzez Zieschen-, Zischken-, Zisken-, a potem celowo lub przez pomyłkę zapisano podobnie brzmiącą nazwę ptaka Zeisig-, co Polacy przetłumaczyli dosłownie na czyżyka. Zresztą czyżyk to ptak zamieszkujący lasy, więc skąd na Czyżykowie u brzegu Wisły las? Ciekawostka - istnieje w Niemczech osiedle Zischendorf http://de.wikipedia.org/wiki/Zischendorf" onclick="window.open(this.href);return false; w mieście Feuchtwangen w Bawarii. Zischendorf znaczyłoby Syczącą/Skwierczącą Wieś. Może właśnie od tego powstała nazwa? Od pola, na którym skwierczał ogień - pewnie wypalano dawniej łąki przy Wiśle pod uprawy. O tym, że nazwa niemiecka jest pierwotna świadczyć może ta informacja, cytat z wiki: "W średniowieczu istniał we wsi dwór krzyżacki, którego dokładna lokalizacja nie jest znana. Być może kontynuacją lokalizacyjną dworu był majątek ziemski na Czyżykowie, który istniał do połowy XX w."

Peterhof/Piotrowo >> z niemieckiego "Dwór Petera". Nie wiem czy dobrze kojarzę, najwyżej poprawcie, ale chyba najpierw była niemiecka nazwa, a potem ta spolszczona? Czy też Piotrowo zostało zniemczone do Peterhof?

Georgenthal (niemiecka nazwa Górek) >> George (niemiecki Jerzy) + Tal (po niemiecku dolina), czyli Dolina Jerzego. Istnieje niemiecka miejscowość o tej nazwie > http://pl.wikipedia.org/wiki/Georgenthal_%28Turyngia%29" onclick="window.open(this.href);return false; Niemcy wiele miejscowości tak nazywali, np. >> http://pl.wikipedia.org/wiki/W%C3%B3lka ... zurskie%29" onclick="window.open(this.href);return false; . A może nazwa nie pochodzi od imienia George, ale od słowa niemieckiego Gorge (wąwóz)? Jedyne co przychodzi mi do głowy to fonetyczna zmiana słowa Górki poprzez Gorken, Gorgen, aż Niemcom wyszło to Georgenthal. Przykładowo istnieją inne Górki na terenie Polski, które Niemcy nazywali Görken.

Lunau (dawna nazwa Suchostrzyg) >> wg "Historii Tczewa" Lunau, Bałdowo, Motława to nazwy pochodzące z języka pruskiego. Z kolei słowo to było wielokrotnie spolszczane jako Łunowo, Łuniewo. Moja teoria - rdzeń "luna" w rożnych językach indoeuropejskich oznacza jasne światło (a w łacinie księżyc i boginię księżyca). Polska wersja tego słowa to łuna, także oznaczająca światło, więc stąd polska nazwa Łunowo. Strzelam, że Lunau/Łunowo to nazwa miejscowości gdzie było dużo światła, czyli z polami, łąkami, z otwartym terenem, w przeciwieństwie do zalesionych i pagórkowatych terenów na południe od dawnego Lunau.

Kozenviertel (potoczna nazwa Zatorza) >> hybryda polsko-niemiecka. Polska koza + niemiecki Viertel (ćwiartka, ćwierć, ale także dzielnica), czyli Dzielnica Kóz. Dawniej na tym terenie mieszkali kolejarze i na przylegających polach wypasali kozy.

Milen (potocznie Kanał Młyński) >> to spolszczona, fonetyczna nazwa pochodząca od Mühlen Graben (dosłownie rów młyński). Czyli Mühlen > Mylen > Milen.

Fabichowo (potoczna nazwa osiedla Kolejarz) >> od pomysłodawcy tego osiedla, Franciszka Fabicha.

Szklane domy >> nazwa kilku domów, które sąsiadują z ul. Żeromskiego. W powieści Żeromskiego pt. "Przedwiośnie" pojawia się motyw szklanych domów, które są symbolem nierealnych marzeń o idealnej Polsce, kraju powszechnego dobrobytu i sprawiedliwości społecznej.

Ameryka >> tereny Żwirki Wigury i obszar wokół kościoła NMP. Dawniej zamieszkiwane przez ubóstwo, zatem jest to nazwa przewrotna.

Manhattan >> kolejna przewrotna nazwa, tym razem targowiska, które zapewne dla mieszkańców było tak tłoczne i gwarne niczym nowojorskie centrum, czyli wyspa Manhattan.

Bajkowe (oficjalna nazwa osiedla pierwotnie nazywanego Piotrowem) >> nazwa pochodzi od "bajkowych" nazw ulic na tym osiedlu, np. Kubusia Puchatka, Czerwonego Kapturka itp.

Jabłoniowe Wzgórze >> nazwa planowanego nowego osiedla przy ul. Bałdowskiej pochodzi od sadów, które będą właśnie tym osiedlem zabudowane.

Zamayte/Samayte >> dawne wzgórze na terenie byłego dworca kolejowego. Nazwa pochodzi od niemieckiej nazwy Żmudzi - Žemaitėjė. W 1400 roku Krzyżacy osadzili zakładników z podbitej Żmudzi m.in. także w Tczewie.

Jezioro Jesnicz/Jaśnicz >> jezioro niedaleko wzgórza Zamayte, które stało się potem fragmentem Kanału Młyńskiego. Nazwa pochodzi od słowa "jasny", i wg mnie może mieć podobne źródło co Lunau/Łunowo, oznaczające jasne światło. W tym przypadku może chodzić o teren pełen światła, nie zaciemniony, w słowiańskich dialektach północno-zachodnich oznacza także kolor jasnoniebieski.
Awatar użytkownika

Cez
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 490
Rejestracja: 8 sie 2012, o 21:11
Lokalizacja: Tczew Suchostrzygi
Podziękował;: 23 razy
Otrzymał podziękowań: 95 razy
Kontakt:

Re: Tczewskie nazwy

#77

Post autor: Cez »

Suchostrzygi (AKTUALIZACJA) >> W "Nazwach miast Pomorza Gdańskiego" z 1999 roku czytamy, że nazwa ta po raz pierwszy pojawia się jako Suchostrzydze w 1550 roku, potem Suchostrzigi 1565, Suchostrzygi 1597. Jest to wg autorów nazwa rodowa od przezwiska Suchostrzygi. To przezwisko dwuczłonowe jest zbudowane z przymiotnika suchy i rzeczownika strzyga, czyli upiór. Zatem spory dylemat ;) Suche strzygi czy też wysychająca rzeczka, czyli sucha struga?

Lunau (AKTUALIZACJA) >> W "Nazwach miast Pomorza Gdańskiego" z 1999 roku czytamy, że w 1326 roku pojawia się nazwa Lunau, w 1342 Lunow, co było wg autorów zniemczoną wersją starszej, polskiej nazwy Łunowo. Ta z kolei pochodzi wg tej publikacji od nazwy osobowej Łuna. Mi te wyrazy jednak kojarzą się ze światłem ;)

Czyżykowo (AKTUALIZACJA) >> Mam nową teorię dotyczącą nazwy Czyżykowa ;) Gdy pisałem powyższego posta, nie natrafiłem jeszcze na to >> viewtopic.php?p=2072#p2072" onclick="window.open(this.href);return false; . W tym poście be-good podał linka do pewnego tekstu z 1867 roku "Altpreußische Monatsschrift, Tom 4", czyli Miesięcznik Staropruski. Na stronie 503 z tego co zrozumiałem jest opisany dokument Grzymisława z 1198 roku. Jak wiemy to fałszywka z XIII wieku, ale zawarte w niej bardzo pierwotne wersje nazwy Czyżykowa świadczą o tym, że nazwa ta może być tak stara jak nazwa Tczewa. Może właśnie dlatego zarówno z nazwą Tczewa jak i Czyżykowa jest tyle niejasności. Te nazwy najbardziej się zmieniały na przestrzeni dziejów.

W tekście tym pojawiają się dwie stare nazwy wsi Czyżykowo - Thissow oraz Thiscow, co jest chyba zapisem łacińskim, co należałoby czytać odpowiednio Cisow/Cisów oraz Ciskow/Cisków. Wydaje mi się, że najbardziej pierwotny jest Cisów, czyli miejscowość z cisami. Mamy zatem najpierw Cisów, potem Cisków (dochodzi w środku litera "k"), co w kolejnych stuleciach mogło zostać przekształcone w Ciżków, Czyżków, Czyżyków (w tej pracy z 1867 roku pojawia się nazwa Cziczikow), wreszcie Czyżykowy. Podobnego pochodzenia jest nazwa Czyżewa http://pl.wikipedia.org/wiki/Czy%C5%BCew" onclick="window.open(this.href);return false; . Najpierw był Cisow/Cisów, potem pewnie Ciżów, Czyżów, dziś Czyżew. Widzimy, że nazwa ta nie ma nic wspólnego z czyżem, czyli gatunkiem ptaka, ale z drzewem cisem. Podobnie mogło być z Czyżykowem.

Z kolei z pierwotnej nazwy Cisów Niemcy mogli zrobić Zieschen (czyt. ciszen) z końcówką Dorf (wieś) (Zieschendorf pojawia się na mapie Tczewa z 1750 r.), a potem gdy polska wersja zmieniała się z Cisowa w Cisków i Czyżków (czyli gdy doszła do środka wyrazu litera "k"), niemiecka nazwa zaczęła mieć początek Zischken- (ciszken), Zisken- (cizken). Podobna nazwa miejscowości Czyżkowo http://pl.wikipedia.org/wiki/Czy%C5%BCkowo" onclick="window.open(this.href);return false; po niemiecku to Ziskau, więc to także kolejny przykład fonetycznego zniemczenia. Niemcy i w tym przypadku nie użyli w swojej nazwie nazwy ptaka czyżyka, czyli po niemiecku Zeisig, ale zniemczyli po prostu rdzeń "czyżk" w "zisk" (czyt. cizk).

Jednak w 1758 roku Karol Linneusz odkrył i nazwał czyżyka - gatunek ptaka. Może właśnie po tym okresie uformowana polska nazwa Czyżykowy została w niemieckich dokumentach przetłumaczona jako Zeisgendorf, czyli poprzez użycie słowa Zeisig, ptaka czyżyka. I ta nazwa utrwaliła się do naszych czasów. Tak jak nikt nie podejrzewa, że nazwa Tczew może pochodzić od trzciny lub pruskiego imienia Dirse, tak na przestrzeni wielu wieków z pierwotnej wsi z cisami powstała wieś z czyżykami ;)

-------------------------------------------------

http://www.dzielnica14.krakow.pl/index. ... &Itemid=16" onclick="window.open(this.href);return false; >> Tutaj jest przedstawiona ciekawa rzecz "

"Czyżyny to dawna wieś przy historycznych drogach handlowych do Wiślicy (obecnie jej przebieg jest zatarty) i na Ruś. Dzieje utrwalania się tej nazwy są bardzo ciekawe, pochodzi ona bowiem od nazwy osobowej Czyra (co potwierdzają najstarsze zapisy, np. Cyrino z 1217 r., Cirin z 1238 r. i Cirini z 1244 r.), natomiast w latach 1470-80 zapisano tę nazwę jako Czyrzyny i w tej postaci utrwaliła się ona - zapewne pod wpływem wyrazu pospolitego "czyż", oznaczającego gatunek ptaków."

Widać i na tym przykładzie, że słowo o pierwotnym znaczeniu zostało totalnie zmienione po użyciu pospolitego słowa "czyż". Mieliśmy Czyra, Czyrzyny i nagle pewnego dnia jakiś yntelygętny kronikarz stwierdził, że wpisze do kroniki Czyżyny. Mimo, że i ta nazwa nie miała nigdy nic wspólnego z ptakiem czyżykiem.

------------------------------------------------

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ciesz%C3%B ... %85skie%29" onclick="window.open(this.href);return false; >> mamy też przykład nazwy Cieszów (dawniej Cisów), niedaleko Zamku Cisy, gdzie obok płynie rzeka Czyżynka (zapewne dawniej Cisynka/Ciżynka).

------------------------------------------------

Podsumowując - pierwszy zapis Czyżykowa w postaci Thissow (Cisów) jak i podobne inne nazwy miejscowości z Polski świadczyć mogą o tym, że Czyżykowo swoją nazwę zawdzięcza cisom, nie czyżykom ;) Zresztą... coś mi się zdaje, że gdy w XVIII wieku odkryto ptaka zwanego czyżem lub czyżykiem, mieszkającego głównie w lasach iglastych, być może właśnie z nazwy drzewa iglastego cis powstała w j. polskim nazwa ptaka czyż ;)

Z kolei w "Nazwach miast Pomorza Gdańskiego" z 1999 roku czytamy, że najstarsza wzmianka o osadzie to Cziskendorff z 1333 roku. Miałoby być to połączenie polskiego imienia Czyżyk z niemieckim -dorf, czyli wsią (w efekcie posiadłość Czyżyka) W 1534 roku mamy Czizikow, w 1583 Czyzikowo. Autorzy publikacji pomijają jednak jeszcze starszy zapis wsi z XIII wieku, czyli Thissow oraz Thiscow.
Awatar użytkownika

Michał
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 395
Rejestracja: 4 lut 2011, o 15:33
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 19 razy
Kontakt:

Re: Tczewskie nazwy

#78

Post autor: Michał »

Ja tylko tak na szybko kilka uwag, do tego nazewnictwa.

W przypadku Suchostrzyg, to mamy niestety dowód na to jak kiepskim źródłem jest wikipedia. Bo w tym haśle jest niestety jak w Radiu Erewań. Nie dość, że Motława nie ma w pobliżu Suchostrzyg źródła (wypływa przecież z Jezior Rokickich, a de facto jej źródłami są źródła Szpęgawy), to nie jest i raczej nigdy nie była „rzeką okresową”. Na dodatek od tej właśnie rzeki nazwę wzięła sąsiednia wieś, czyli Szpęgawa (przypomnę, że aż do jakiegoś XVI w. dzisiejsza Motława była nazywana Szpęgawą aż do Koźlin), a z tego co wiemy poziom wód w średniowieczu był dużo wyższy niż dziś. Więc teoria z wysychającą strugą nic wspólnego z Motławą nie ma.

Secundo „Ameryka” to pierwotnie nie żaden obszar, a konkretny, stojący do dziś dom, na rogu Jagiellońskiej i Wigury. Jego nazwa jest dość klasyczna (wiele mamy Ameryk na Pomorzu) – mamy tu do czynienia z ironicznym określeniem tej dość potężnej jak na ówczesne warunki budowli.

Tertio zaś co do Abisynii, to tutaj również mamy niezmiernie popularną (być może właśnie dzięki wojnie z lat 30-tych XX w.) w naszym regionie nazwę. Dobrze Łukasz sugerował związek z Abisynią afrykańską, ale nie chodziło tu o krajobraz, a o warunki egzystencji pierwszych mieszkańców (fatalne dodajmy dla jasności). Notabene jeszcze długo po wojnie w moich rodzinnych Tczewskich Łąkach (gdzie do tej wojny mieściła się szkoła, de facto później przeniesiona na owe osiedle) traktowano ponoć mocno z góry „nędzarzy” zamieszkujących to osiedle.


Zaś o jej popularności niech świadczy choćby przykład Wiela, gdzie tez takową osadę można znaleźć (zresztą nie tylko ją, mają też we Wielu własne Górki).
Awatar użytkownika

Cez
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 490
Rejestracja: 8 sie 2012, o 21:11
Lokalizacja: Tczew Suchostrzygi
Podziękował;: 23 razy
Otrzymał podziękowań: 95 razy
Kontakt:

Re: Tczewskie nazwy

#79

Post autor: Cez »

Czyli między bajki można włożyć hipotezę o suchej strudze, bliżej prawdy jest przezwisko suchych strzygów :) Ciekawe czym sobie zasłużyli ci ludzie, że otrzymali określenie upiorów :lol: Btw w "Nazwach miast Pomorza Gdańskiego" z 1999 roku jest wspomniane prasłowiańskie słowo strigja, pochodzące od praindoeuropejskiego streig - wstęga, smuga. Stąd polska struga. Jednak nie zachowała się żadna forma Suchostrzyg jako Suchastruga, każda archiwalna forma ma w sobie słowo "strzyg", a nie "strug", zatem chyba jednak wersja ze strzygami jest właściwa.

Skoro już wspomniałeś o Motławie... ;)

Motława >> Wg "Historii Tczewa" nazwa jest pochodzenia staropruskiego, podobnie jak Lunau, Szpęgawa, czy być może Tczew (od Dirse). Potwierdzają to "Nazwy miast Pomorza Gdańskiego" z 1999 roku, gdzie czytamy, że rzeka ta miała następujące nazwy: Motlaua 1280, Mutlauam 1283, Mutlawa 1307, Muthlowo 1308, Muthulowo 1310. W spokrewnionym z językiem pruskim języku litewskim mamy wyraz mutulas, oznaczający pęcherz wodny, a w łotewskim mutulis - źródło. Pruskie Mutulava przejęli Niemcy jako Mottlau, z czego powstała spolszczona nazwa Motława.

Co ciekawe w tej książce podana jest teoria, że Motława to jedyna rzeka na terenie Gdańska, która ma nazwę pruską, co wskazuje na to, że nazwa polska tej rzeki dawno zaginęła. Autorzy sugerują, że zaginioną nazwą tej rzeki jest Gdania, od której powstała nazwa Gdańsk. Z kolei nazwa rzeki Gdania to hydronim zawierający rdzeń "gda" - oznacza w staropolskim teren mokry, wilgotny. Identycznie jest z nazwą Gdyni - Gdynia to pierwotnie nazwa rzeki, która została utworzona tak samo jak ta hipotetyczna Gdania - z rdzenia "gda".

Osiedle Kolejarz >> nazwa osiedla na cześć kolejarskich domków jednorodzinnych budowanych na tym osiedlu po wojnie. Potoczna nazwa tego osiedla: Fabichowo.

Osiedle Za Parkiem >> jak nazwa wskazuje - osiedle wybudowane za parkiem miejskim.

Osiedle Strzelnica >> osiedle przy dawnej strzelnicy Kurkowego Bractwa Strzeleckiego.

Osiedle Garnuszewskiego >> nazwa na cześć Antoniego Garnuszewskiego (ur. 26 marca 1886 w Warszawie, zm. 17 sierpnia 1964 w Gdyni) – inżynier komunikacji, dyrektor i organizator Szkoły Morskiej w Tczewie.

Osiedle Bema >> nazwa na cześć Józefa Bema (ur. 14 marca 1794 w Tarnowie, zm. 10 grudnia 1850 w Aleppo) – artylerzysta, polski generał, dowódca artylerii czynnej Wojska Polskiego w czasie powstania listopadowego, feldmarszałek armii tureckiej, naczelny wódz powstania węgierskiego 1848-1849 i zastępca wodza drugiej rewolucji wiedeńskiej.

Osiedle Staszica >> nazwa na cześć Stanisława Staszica (ur. przed 6 listopada 1755 w Pile, zm. 20 stycznia 1826 w Warszawie) – polski działacz oświeceniowy, pionier spółdzielczości, pisarz i publicysta, filozof i tłumacz, geograf i geolog; ksiądz katolicki. Minister stanu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego.

Osiedle Witosa >> nazwa na cześć Wincentego Witosa (ur. 22 stycznia 1874 w Wierzchosławicach koło Tarnowa, zm. 31 października 1945 w Krakowie) – polski polityk, działacz ruchu ludowego, trzykrotny premier Rzeczypospolitej Polskiej.

Most Tczewski zwany Lisewskim >> od wsi Lisewo. Nazwa topograficzna od rzeczownika lis albo dzierżawcza od nazwiska Lis. Zniemczona forma - Liessau/Ließau.

Strefa ekonomiczna Rokitki >> Nazwa Rokitki wywodzi się do wierzby rokity porastającej podmokłe tereny, którymi otoczona była wieś. Zniemczona nazwa - Rokittken.

Strefa ekonomiczna Czatkowy >> nazwa dzierżawcza utworzona od imienia Czatek, będącego zdrobnieniem imienia Czat. Imię Czat było z kolei zdrobnieniem od Czasłava lub od imienia dwuczłonowego Miłoczat. Wczesne wersje - Czackou, Czathekau, Zatkow, Czatkowo. Niemiecka wersja - Czattkau.

Stacja rozrządowa PKP w Zajączkowie >> nazwa dzierżawcza od nazwy osobowej Zajączek. Wczesne wersje - Zainscowe, Zamscowe, Zaynccow, Zaiąnczkowo. Niemiecka nazwa Liebenhoff jest połączeniem przymiotnika lieb (miły) z rzeczownikiem Hoff (dwór). Wczesne niemieckie formy - Libenhowe, Libenhof.
Ostatnio zmieniony 19 sie 2012, o 01:20 przez Cez, łącznie zmieniany 2 razy.
Awatar użytkownika

mirza3
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 499
Rejestracja: 6 lut 2011, o 20:29
Lokalizacja: Gdańsk
Podziękował;: 382 razy
Otrzymał podziękowań: 82 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Tczewskie nazwy

#80

Post autor: mirza3 »

Cez pisze: Czyżykowo >> dawniej wieś Czyżykowy. Wydawać by się mogło, że nazwa pochodzi od gatunku ptaka czyża lub zdrobniale czyżyka. Warto jednak dodać, że ptaka tego odkryto i sklasyfikowano dopiero w 1758 roku, ...
:oops:
Cez pisze:Czyżykowo (AKTUALIZACJA) >>
Jednak w 1758 roku Karol Linneusz odkrył i nazwał czyżyka - gatunek ptaka. Może właśnie po tym okresie uformowana polska nazwa Czyżykowy została w niemieckich dokumentach przetłumaczona jako Zeisgendorf, czyli poprzez użycie słowa Zeisig, ptaka czyżyka.
...
Zresztą... coś mi się zdaje, że gdy w XVIII wieku odkryto ptaka zwanego czyżem lub czyżykiem, mieszkającego głównie w lasach iglastych, być może właśnie z nazwy drzewa iglastego cis powstała w j. polskim nazwa ptaka czyż ;)
Przy całym szacunku do pasji poszukiwawczej i dociekliwości wypada jednak zauważyć, że choć czyżyk-czyż (Carduelis spinus) jest w Polsce ptakiem umiarkowanie rozpowszechnionym, a nawet nielicznym, to nie został odkryty dopiero w wieku XVIII, a nazwisko Linneusza i data 1758 przy nazwie gatunkowej dotyczy roku, w którym uczony umieścił ptaka we właśnie utworzonej przez siebie klasyfikacji gatunków zwierząt. Choć nie ma badań awifauny Pomorza z czasów średniowiecza, to można śmiało założyć, że ptak ten był wówczas doskonale znany ludności, zwłaszcza tej rolniczej, zwracającej uwagę na świat ożywiony, a jego nazwa istniała zarówno w języku polskim jak i niemieckim. Paradoksalnie, mógł być nawet bardziej rozpowszechniony od bociana białego, którego związek z siedzibami ludzkimi dopiero się wówczas zaczynał. Pomimo, że czyż preferuje bory obszarów górskich i nielicznie gniazduje na większości obecnego obszaru kraju, sporadycznie zasiedlając także drzewostany parkowe i zadrzewienia śródpolne, to od jesieni aż do kwietnia, zimujące ptaki stają się wprost pospolite, a ich głównym źródłem pożywienia są nasiona szyszek olchy, powszechnie występującej na terenach podmokłych i w dolinach rzecznych.
Nie można więc wykluczyć, że to właśnie stada zimujących czyżyków dały początek nazwie nadrzecznej osady.
"To co daje nam szczęście, nie jest fikcją"
Pozdrawiam
ODPOWIEDZ