Historia Gorzędzieja i parafii w pigułce, na podstawie
http://gorzedziej.info/articles.php?article_id=3" onclick="window.open(this.href);return false;
W 1287 roku przywilejem biskupa płockiego Tomasza, Gorzędziej otrzymał prawa miejskie. Prawo to po roku potwierdził książę Mściwoj II. Kiedy jednak w 1312 roku Krzyżacy kupili tę miejscowość, zmienili prawa miejskie, przekształcając Gorzędziej w wieś o przywilejach chełmińskich.
Pierwszy zapis miejscowości - Gardensis - z 1224 roku wskazuje na etymologiczne gardno, grodono, czyli gród. Gród istniał zapewne już dużo wcześniej, skoro w 997 roku był przystanią na szlaku misyjnym podróży św. Wojciecha. To tędy przebiegał od wieków stary trakt handlowy. Według tradycji w Gorzędzieju, po odprawieniu mszy, biskup misjonarz przepływał na drugi brzeg Wisły. Dzisiaj miejscowy kościół jest sanktuarium św. Wojciecha.
Po historycznej osadzie pozostało niewiele. Zachowała się jedynie ta część, na której mieści się świątynia. Resztę zabrały nurty Wisły. Po 1300 roku, przez 500 lat, 65 % zabudowanego terenu Gorzędzieja systematycznie obsunęło się z wysokiej skarpy na skutek jej podmywania przez wody rzeki, która wówczas płynęła szerszym korytem i bardziej wartym nurtem.
Obecny kościół, o którym pierwsze wzmianki pochodzą z XIV w. należy do kościołów gotyckich. Jest murowany z czerwonej cegły, posiada wieżę, którą pierwotnie wieńczył drewniany chełm. Podczas gruntownego remontu hełm drewniany zmieniono na murowany, za zgodą konserwatora zabytków. Wystrój wnętrza w stylu barokowym. Dnia 29 kwietnia 1995 r. do kościoła sprowadzono z Gniezna relikwie św. Wojciecha a 30 kwietnia 1995 r. parafia została podniesiona do rangi Sanktuarium Diecezjalnego Św. Wojciecha.
Z bogatego wyposażenia możemy wyróżnić:
- Zawieszony u sufitu krucyfiks z ustawionymi na dwóch filarach rzeźbami Matki Boskiej i świętego Jana Ewangelisty. Zabytki te datowane są na 1510 rok i pochodzą z warsztatu mistrza Pawła.
- Boczny ołtarz z obrazem św. Barbary z XVII w.
- Barokowy ołtarz główny z obrazem św. Wojciecha z XVII w. na którym patron świątyni ukazany został w momencie spełniania swej misji na Prusach
- Relikwie świętego przekazane parafii z Gniezna 29 kwietnia 1995 r.
Do 1646 roku parafia stanowiła samodzielną jednostkę administracyjną, a w dalszych stuleciach stanowiła filię parafii w Subkowach. W minionym stuleciu w 1936 roku ówczesny biskup chełmiński Stanisław Wojciech Okoniewski utworzył samodzielną kurację w Gorzędzieju, a w 1970 roku biskup Kazimierz III Józef Kowalski mianował administratora parafii w osobie ks. Leona Megera. Pierwszy kapitalny remont kościoła został przeprowadzony w latach 1992-1995 przez ówczesnego proboszcza parafii ks. Zdzisława Ossowskiego. Nawiązując do wielowiekowej tradycji, dnia 30 kwietnia 1995 roku biskup pelpliński Jan Bernard Szlaga utworzył w parafii Diecezjalne Sanktuarium Świętego Wojciecha. W dniu 30 listopada 1996 roku kościół wraz z wybudowanym obok domem rekolekcyjnym został powierzony karmelitom bosym Prowincji Warszawskiej. Dom zakonny wspólnoty został erygowany przez Definitorium Generalne 9 stycznia 1999 roku. W Klasztorze mieści się dom rekolekcyjny i postulat Warszawskiej Prowincji Karmelitów Bosych. W latach 2001-2002 przeprowadzono kolejny remont kościoła w ramach którego wymieniono posadzkę kościoła, witraże, stale, świeczniki ołtarzowe, podstawę pod paschał i krzyż, drogę krzyżową, zainstalowano obraz miłosierdzia Bożego, obraz Jezusa Zmartwychwstałego oraz zakupiono nowy konfesjonał, katafalk i klęczniki.
