Sobieszewo, Wyspa Sobieszewska

[mig21]

Modrzewiowy domek myśliwski w Orlu na wyspie Sobieszewskiej Wojenna siedziba Alberta Forstera ,namiestnika Hitlera na Gdańsk i Prusy Zachodnie.Do kompleksu należały jeszcze koszary Wehrmachtu oraz szkoła SS. Gauleiter Forster, człowiek odpowiedzialny za eksterminację Polonii gdańskiej, utworzenie obozu Stutthof i masowe mordy w Piaśnicy pod Wejherowem. Obecnie obiekt przejęty przez Ojców Franciszkanów z Gdańska będzie siedzibą młodzieżowego ośrodka na rzecz pojednania polsko-niemieckiego.Udało mi się zwiedzić siedzibę Forstera przed jej remontem, zamieszczam oczywiście kilka fotek.

[Ramses74]

Ja dodam to ujęcie "Dworka Forstera"
D.W.

[mirza3]

...Udało mi się zwiedzić siedzibę Forstera przed jej remontem, zamieszczam oczywiście kilka fotek.

Gratuluję obejrzenia wnętrz oslawionej Forsterówki, co od zamknięcia ośrodka FWP "Mewa" jest zadaniem niełatwym.
Interesujące informacje o historii i teraźniejszości obiektu znaleźć można w zamieszczonym w gdańskim iBedekerze, artykule znawcy miejsca - Waldemara Nocnego.
pozwalam sobie załączyć również historyczny już artykuł o Forsterówce z Gazety Wyborczej. Ciekawa argumentacja dotycząca przyznawania statusu zabytku.
A tak w ogóle, to warto sobie uzmysłowić, że cała "rezydencja" powstała na terenie założonego w latach 20-tych XX w. dziecięcego prewentorium przeciwgruźliczego, które przebudowano i zadaptowano najpierw na ośrodek szkoleniowy NSDAP a następnie na koszary ochrony.

[riot]

pozwalam sobie załączyć również historyczny już artykuł o Forsterówce z Gazety Wyborczej. Ciekawa argumentacja dotycząca przyznawania statusu zabytku.

Artykuł o którym wspomniał mirza3 jest również dostępny w sieci pod adresem: http://trojmiasto.gazeta.pl/trojmiasto/ ... 09819.html" onclick="window.open(this.href);return false;

[mig21]

Jeszcze dwie fotki w tym temacie.

[mieczyslaw]

W odgrzebanych zdjęciach z Świbna i okolic, znalazłem kilka z Wyspy Sobieszewskiej, które zrobiłem przy okazji tego samego przejazdu. O samym Sobieszewie nie będę się tym razem rozpisywał.

Zacumowane na Martwej Wiśle lodołamacze (most pontonowy znajduje się w oddali za nimi, ledwie widoczny zlewa się z linią horyzontu):


Prom wykorzystywany w czasie awarii, konserwacji, itp. mostu pontonowego:

[mirza3]

...cmentarze po obu stronach ujścia Wisły, zwłaszcza ten w Stegnie, bujniej porastały bluszczem niż wszystkie cmentarze miedzy Krefeld a Erkelenz.

Günter Grass "Psie lata", w przekładzie Sławomira Błauta

[/cytat]
Chciałbym zwrócić uwagę na drugi ze wspomnianych powyżej - nie wymieniony z nazwy cmentarz w Sobieszewie, a właściwie na pozostałości dawnego, zniwelowanego w roku 1956, cmentarza przykościelnego, zachowane obecnie w formie skromnego lapidarium.

Lapidarium1.JPG (482.22 KiB) Przejrzano 4473 razy

Lapidarium1.JPG (482.22 KiB) Przejrzano 4473 razy

Jako że Sobieszewo nie obfituje w zabytki, tym bardziej warte uświadomienia jest, że wśród nielicznych nagrobków znajduję się tutaj najstarszy z zachowanych w Gdańsku. Jest to wykonana z piaskowca, XVIII wieczna rokokowa stela nagrobna Gerharta Bartscha.

Lapidarium2a.JPG (480.14 KiB) Przejrzano 4473 razy

Lapidarium2a.JPG (480.14 KiB) Przejrzano 4473 razy

Lapidarium2b.JPG (486.8 KiB) Przejrzano 4473 razy

Lapidarium2b.JPG (486.8 KiB) Przejrzano 4473 razy

Inskrypcja na froncie pomnika głosi:

GERHART BARTSCH
MITTNACHBAR UND SCHULZ
AUF DER WORDEL
AELTESTER VORSTEHER DER KIRCHEN
ZU BOHNSACK
GEBO: ANNO 1704. DE:30.APRIL.
GESTO:ANNO 1777. DE:21.IANUARI

ES WAR EINE RUH VORHANDEN
FǕR MICH DA SO MANCHE BANDEN
MICH BESCHWERTEN IN DER ZEIT
IESUS HALF IM KAMPFE SIEGEN
LIES MICH GAR NICHT UNTERLIEGEN
FǕHRT MICH IN DIE HERRLICHKEIT

Gerhart Bartsch
współsąsiad i wójt
w Wordel
najwyższy przełożony kościoła
w Bohnsack
ur. roku 1704 dn. 30 kwietnia
zm. roku 1777 dn. 21 stycznia

Nadszedł spoczynek
dla mnie któremu okowy często
ciążyły w ciągu czasu
Jezus pomógł zwyciężyć w walce
uwolnił mnie od podległości
prowadzi mnie ku chwale

Lapidarium2c.JPG (420.82 KiB) Przejrzano 4473 razy

Lapidarium2c.JPG (420.82 KiB) Przejrzano 4473 razy

Lapidarium2d.JPG (475.08 KiB) Przejrzano 4473 razy

Lapidarium2d.JPG (475.08 KiB) Przejrzano 4473 razy

Na tylnej stronie steli odczytać można pozostawioną potomnym przestrogę oraz cytat z List św. Pawła do Hebrajczyków, rozdz. IV wiersz 1 (przekład własny):

NUN RUH ICH UND LEB IN FREUDEN
KENNE WEDER NOTH NOCH LEIDEN
TRIUMPHIR IN FROHER SCHAAR
LIEBE GATTIN UND VERWANDTE
SOHNE TOCHTER UND BEKANDTE
AUF BALD KOMT DAS RUHE IAHR

EBR: IV. V. I.
SO LASSET UNS NUN FǕRCHTEN DAS WIR
DIE VERHEISUNG EINZUKOMMEN ZU SEINER
RUHE NICHT VERSAEUMEN UND UNSER KEINER
DAHINTEN BLEIBE

Teraz spoczywam i żyję w radości
Nie znam potrzeb ani zmartwień
triumfuję w radosnym zastępie
Kochana małżonko i krewni
synowie, córki i znajomi
wkrótce nadejdzie spoczynku rok

Tak więc pozostaje nam się tylko obawiać, żebyśmy
obietnicy osiągnięcia naszego odpoczynku nie utracili i nikt z nas
nie pozostał w tyle

[mirza3]

Druga ze znajdujących się w lapidarium steli, nieco późniejsza, bo pochodząca z początku XIX wieku, jest, z uwagi na swój przekaz, chyba jeszcze ciekawsza. To nagrobek, który pani Maria Elizabeta de domo Großnik, primo voto Kohn, secundo voto Lebbe wystawiła obydwu swoim zmarłym mężom.

Lapidarium3a.JPG (334.62 KiB) Przejrzano 4468 razy

Lapidarium3a.JPG (334.62 KiB) Przejrzano 4468 razy

Lapidarium3c.JPG (354.63 KiB) Przejrzano 4468 razy

Lapidarium3c.JPG (354.63 KiB) Przejrzano 4468 razy

Ehren Gedächtnis
ihren Beiden
ihr liebgewesenen Ehegatten
als Erbbesitzern des Kronenhofs
zu Schnakenburg
denen Wohlehrsamen Mit Nachbarn
und Vorstehern der Kirche zu Bohnsak
Kornelius Kohn
17 J: 4 M: 7 T: ehelich gelebt.
1780 den 26 Febr: versterben.
u: 55 J: 5 M: 28 T: alt geworden
Simon Lebbe.
19 J: 7 M: 21 T: ehelich gelebt.
1800 den 1 Juni verstorben.
u: 46 J: 8 Mon: alt geworden.
gestiftet
von Mar: Elizab: verwittw: Sim: Lebbe
gebohrnen Jakob Großnik
geb: den 26 Nov: 1742
gest: den

Zaszczytnej pamięci
jej obydwu
umiłowanych byłych małżonków
dziedziców Kronenhof
w Schnakenburg
wielce zacnych współsąsiadów
i przełożonych kościoła w Bohnsak
Kornelius Kohn
17 lat 4 miesięcy 7 dni przeżył w małżeństwie
1780 26 lutego zmarły
55 lat 5 miesięcy 28 dni mając
Simon Lebbe
19 lat 7 miesięcy 21 dni przeżył w małżeństwie
1800 1 czerwca zmarły
46 lat 8 miesięcy mając
ufundowane
przez Mar. Elizab. wdowa po Simonie Lebbe
z domu Jakoba Großnik
ur. 26 listopada 1742
zm.

Na samym dole znajduje się jeszcze niezbyt czytelny skrót, po którym następują cyfry "38.39".
Nie wygląda to jednak na brakującą datę śmierci wdowy Lebbe, lecz być może na sygnaturę kamieniarza, czy też rok wykonania.
Prawdopodobne jest, że wdowa Lebbe nie spoczęla pod pomnikiem, na którym znalazło się jej nazwisko. Skądinąd wiadomo, że w 1810 roku sprzedała ona odziedziczony po mężu majątek Kronenhof, poszukującemu wiejskiej siedziby gdańskiemu kupcowi Bodensteinowi. Dało to początek długiej historii z gatunku love story, lecz już bez udziału wdowy Lebbe.
Współczesne nazwy wspomnianych miejsc to Sobieszewo (Bohnsak), Wieniec (Kronenhof) i Komary (Schankenburg), a nazwiska Bartsch czy Lebbe pojawiają się tu już od połowy XVII wieku.
Druga strona pomnika zawiera obszerną, lecz znacznie mniej już czytelną inskrypcję, której jeszcze nie dałem rady.

Lapidarium3b.JPG (371.29 KiB) Przejrzano 4468 razy

Lapidarium3b.JPG (371.29 KiB) Przejrzano 4468 razy

Poniżej pozostałe, już nie tak starodawne, nagrobki, a raczej pozostałe po nich tablice:

Lapidarium4.JPG (475.38 KiB) Przejrzano 4468 razy

Lapidarium4.JPG (475.38 KiB) Przejrzano 4468 razy

Renate Ness geb. Sawatzki 1840-1919

Lapidarium5.JPG (456.43 KiB) Przejrzano 4468 razy

Renate Ness geb. Sawatzki 1840-1919

Lapidarium5.JPG (456.43 KiB) Przejrzano 4468 razy

rodzina Stein

Lapidarium6.JPG (429.58 KiB) Przejrzano 4468 razy

rodzina Stein

Lapidarium6.JPG (429.58 KiB) Przejrzano 4468 razy

Edytowano: 9 sty 2012, o 01:01 oraz o 01:13

Lapidarium ciąg dalszy:

Maria Klinger

Lapidarium7.JPG (407.32 KiB) Przejrzano 4468 razy

Maria Klinger

Lapidarium7.JPG (407.32 KiB) Przejrzano 4468 razy

właściciel majątku Benjamin Julius Elsner i jego żona Rosamunde z.d. Groth

Lapidarium8.JPG (474.94 KiB) Przejrzano 4468 razy

właściciel majątku Benjamin Julius Elsner i jego żona Rosamunde z.d. Groth

Lapidarium8.JPG (474.94 KiB) Przejrzano 4468 razy

państwo Hoffmann z "sąsiadką" Emilie Schulz na rewersie

Lapidarium9.JPG (443.81 KiB) Przejrzano 4468 razy

państwo Hoffmann z "sąsiadką" Emilie Schulz na rewersie

Lapidarium9.JPG (443.81 KiB) Przejrzano 4468 razy

właściciel majątku Carl Heinrich Volkmann i jego żona Anna Maria z.d. Mollau

Lapidarium10.JPG (484.43 KiB) Przejrzano 4468 razy

właściciel majątku Carl Heinrich Volkmann i jego żona Anna Maria z.d. Mollau

Lapidarium10.JPG (484.43 KiB) Przejrzano 4468 razy

przedwcześnie zmarły Johann Jakob Ruschau 1888-1896

Lapidarium11.JPG (486.75 KiB) Przejrzano 4468 razy

przedwcześnie zmarły Johann Jakob Ruschau 1888-1896

Lapidarium11.JPG (486.75 KiB) Przejrzano 4468 razy

rodzina Schwarz

Lapidarium12.JPG (320.5 KiB) Przejrzano 4468 razy

rodzina Schwarz

Lapidarium12.JPG (320.5 KiB) Przejrzano 4468 razy

[be-good]

Uwagę zwracają utrzymywane przez długie lata w naszym obszarze standardy w estetyce i symbolice nagrobkowych kamieni:

To podobieństwo widać w "wynalezionych" u nas płytach:

Patrz: http://www.dawnytczew.pl/forum/viewtopi ... 219#p11219



... i w pokazywanym przeze mnie wcześniej symbolu czaszki nad skrzyżowanymi piszczelami z pełzającym nań wężem jeszcze z czasów rękodzielniczych, "preindustrialnych":



Patrz: http://www.dawnytczew.pl/forum/viewtopi ... 7266#p7266

[mieczyslaw]

Wyspa Sobieszewska, ale z innej strony. Zanim stała się wyspą, była półwyspem, a jeszcze wcześniej - fragmentem Mierzei Wiślanej, która została przerwana w nocy z 31 stycznia na 1 lutego 1840 roku, kiedy to w miejscowości Płonia utworzył się potężny zator lodowy, wody Leniwki wezbrały i w efekcie doszło do przerwania pasa wydm w miejscowości Górki - woda przelała się środkiem wsi rozdzielając ją na, obecnie, dwie miejscowości: Górki Zachodnie i Górki Wschodnie i skracając bieg rzeki ku ujściu o ok 10 km (niestety nie pamiętam źródła by podać dokładną wartość). Pod koniec XIX w. usypano kamienną groblę, by rzeka usunęła rumowisko ze swojego dna, które osadzało się w miejscu gdzie powstało jezioro - obecnie jest tam rezerwat przyrody.
W związku z tym, że Wisła (Leniwka) poradziła sobie w tak łatwy sposób z dość szerokim pasem wydm, zaczęto to miejsce nazywać Przełomem Wisły, a w 1841 roku Wincenty Pol określił ją mianem: "Wisła Śmiała". Tak powstał Półwysep Sobieszewski.
Po wybudowaniu w 1893 roku Przekopu Wisły i kolejny skróceniu ujściowego biegu Leniwki, Półwysep Sobieszewski stał się Wyspą Sobieszewską i ten stan rzeczy trwa po dziś dzień.

Spacer kamienną groblą polecam szczególnie w ciepłe i słoneczne dni, kiedy nie wieją wiatry północne. Ja wybrałem się dwa dni po niedawnej "cofce"; woda jeszcze nie opadła, a uszkodzona miejscami grobla uniemożliwiała dalszą eskapadę. Z ciekawostek - w rezerwacie przyrody znajdują się dwie wieże, które służą do obserwacji ptactwa.