Pelplińskie Międzywale (Pelpliner Aussendeich)
-
- Burmistrz
- Reakcje:
- Posty: 7998
- Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
- Lokalizacja: Tczew
- Podziękował;: 694 razy
- Otrzymał podziękowań: 563 razy
- Płeć:
- Kontakt:
Pelplińskie Międzywale (Pelpliner Aussendeich)
Zastanawiałem się, co wspólnego z Pelplinem miała podmokła łąka/ dawna wyspa na wysokości Czatków (w czerwonej ramce). Okazuje się, że Czatkowy należały do dóbr klasztoru pelplińskiego wraz z promem dzierżawionym przez zakonników, stąd zapewne nazwa tego terenu.
- Załączniki
-
- Lißowka02.JPG (193.63 KiB) Przejrzano 4198 razy
- Lißowka02.JPG (193.63 KiB) Przejrzano 4198 razy
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
-
- Koordynator
-
Pisarz Miejski
- Reakcje:
- Posty: 4761
- Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
- Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
- Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
- Podziękował;: 191 razy
- Otrzymał podziękowań: 145 razy
- Płeć:
- Kontakt:
Re: Pelplińskie Międzywale (Pelpliner Aussendeich)
Zepsułem miniczata podając Tobie linki w odpowiedzi ...
Jeszcze 100 lat temu - oto Pelpliner Aussendeich = Pelplińskie Międzywale lub Pelplinchen = Pelplinek :
Zabudowania leżały DOKŁADNIE tu:
[googlemap]https://maps.google.pl/maps?saddr=54.12 ... sz=17&z=17[/googlemap]
Jeszcze 100 lat temu - oto Pelpliner Aussendeich = Pelplińskie Międzywale lub Pelplinchen = Pelplinek :
Zabudowania leżały DOKŁADNIE tu:
[googlemap]https://maps.google.pl/maps?saddr=54.12 ... sz=17&z=17[/googlemap]
-
- Budnik
- Reakcje:
- Posty: 395
- Rejestracja: 4 lut 2011, o 15:33
- Podziękował;: 0
- Otrzymał podziękowań: 19 razy
- Kontakt:
Re: Pelplińskie Międzywale (Pelpliner Aussendeich)
Wszystko wskazuje na to, że owa „Pelpliner Baussendeich” (ja bym to tłumaczył po prostu jako Pelplińska Kępa) powstała w drugiej połowie XIV wieku, gdy Krzyżacy przystąpili do regulacji stosunków wodnych. Wiemy, że w ramach tych prac m.in. „wyprostowali” Wisłę w rejonie Czatków. Chyba śladem po tych działaniach było nadanie cystersom w 1382 roku 2 włók rekompensaty przez wielkiego mistrza von Kniprode, za „ziemię pod rów przeciągnięty przez Czatkowy”, jak ów dokument przetłumaczył ksiądz Kujot.
Jakiż to rów, który miał ponad 30 ha powierzchni? Ani chybi było to właśnie przekopanie zakola Wisły w wyniku którego, na jej wschodnim brzegu pozostały „na grobli” pastwiska. Co zresztą można wyczytać w odpisie oryginalnego dokumentu w Pelplinie. Administracyjnie należały one do Czatków do czasów pruskich, choć po zarośnięciu starego koryta rzeki w XVII i XVIII wieku cysterski toczyli z ekonomią malborską spory o ich dokładne granice.
Choć w XVII wieku, stare koryto było jeszcze ciągle widoczne (Archiwum Diecezjalne w Pelplinie, Pelplinensia, P13, Czatkowy, k. 60):
W Archiwum Diecezjalnym w Pelplinie czeka na swojego badacza gruba księga dokumentów poświęconych Czatkom. Tylko mieć czas i pieniądze...
Jakiż to rów, który miał ponad 30 ha powierzchni? Ani chybi było to właśnie przekopanie zakola Wisły w wyniku którego, na jej wschodnim brzegu pozostały „na grobli” pastwiska. Co zresztą można wyczytać w odpisie oryginalnego dokumentu w Pelplinie. Administracyjnie należały one do Czatków do czasów pruskich, choć po zarośnięciu starego koryta rzeki w XVII i XVIII wieku cysterski toczyli z ekonomią malborską spory o ich dokładne granice.
Choć w XVII wieku, stare koryto było jeszcze ciągle widoczne (Archiwum Diecezjalne w Pelplinie, Pelplinensia, P13, Czatkowy, k. 60):
W Archiwum Diecezjalnym w Pelplinie czeka na swojego badacza gruba księga dokumentów poświęconych Czatkom. Tylko mieć czas i pieniądze...
-
- Koordynator
-
Pisarz Miejski
- Reakcje:
- Posty: 4761
- Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
- Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
- Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
- Podziękował;: 191 razy
- Otrzymał podziękowań: 145 razy
- Płeć:
- Kontakt:
Re: Pelplińskie Międzywale (Pelpliner Aussendeich)
W książce Bertrama wydanej w 1907 roku na pięćsetlecie tutejszych związków wałowych można zobaczyć prezentację tego miejsca pod koniec XIII wieku:
(Michałowi spodoba się żuławski las sięgający Tczewskich Łąk .)
... i w połowie wieku XVII:
Brązowa linia na drugiej ilustracji przedstawia wał powodziowy - wytwór ludzkich rąk.
(Michałowi spodoba się żuławski las sięgający Tczewskich Łąk .)
... i w połowie wieku XVII:
Brązowa linia na drugiej ilustracji przedstawia wał powodziowy - wytwór ludzkich rąk.
-
- Budnik
- Reakcje:
- Posty: 395
- Rejestracja: 4 lut 2011, o 15:33
- Podziękował;: 0
- Otrzymał podziękowań: 19 razy
- Kontakt:
Re: Pelplińskie Międzywale (Pelpliner Aussendeich)
Znam ten lasek, znam. Pisałem o nim w tekście o historii Tczewskich Łąk.
Natomiast Bertram niestety dość kiepsko znał źródła z XIII wieku, co spowodowało, że jego rekonstrukcja Żuław z tego okresu jest dość fantazyjna (ale jako dostępna w necie robi od lat furorę w różnej maści dyskusjach). Polecam lekturę pracy znanego nam skądinąd profesora Wiesława Długokęckiego, "Osadnictwo na Żuławach w XIII i początkach XIV wieku", Malbork 1992, której dobra połowa jest poświęcona właśnie "prostowaniu" informacji podanych przez Bertrama. M.in. nie wziął on pod uwagę różnicy poziomu morza jaka była pomiędzy wiekami XIII-XIV, a XIX. Zresztą wystarczy porównać jego rekonstrukcję z około 1650 roku z oryginalnym planem cysterskim z tego okresu i widać duże różnice choćby w biegu Wisły i jej odnóg.
Dlatego znając cysterskie dokumenty poświęcone Czatkom w XIV wieku, jak i plany tego obszaru z okresu nowożytnego śmiem wątpić by w XIII wieku późniejsza Kępa Pelplińska była stałą wyspą. Co najwyżej stawała się nią w trakcie powodzi.
No i jeszcze jednej sprawy imć Bertram nie uwzględnił: najstarszy wał przeciwpowodziowy sięgający gdzieś pod Steblewo powstał już w XIII wieku!
Natomiast Bertram niestety dość kiepsko znał źródła z XIII wieku, co spowodowało, że jego rekonstrukcja Żuław z tego okresu jest dość fantazyjna (ale jako dostępna w necie robi od lat furorę w różnej maści dyskusjach). Polecam lekturę pracy znanego nam skądinąd profesora Wiesława Długokęckiego, "Osadnictwo na Żuławach w XIII i początkach XIV wieku", Malbork 1992, której dobra połowa jest poświęcona właśnie "prostowaniu" informacji podanych przez Bertrama. M.in. nie wziął on pod uwagę różnicy poziomu morza jaka była pomiędzy wiekami XIII-XIV, a XIX. Zresztą wystarczy porównać jego rekonstrukcję z około 1650 roku z oryginalnym planem cysterskim z tego okresu i widać duże różnice choćby w biegu Wisły i jej odnóg.
Dlatego znając cysterskie dokumenty poświęcone Czatkom w XIV wieku, jak i plany tego obszaru z okresu nowożytnego śmiem wątpić by w XIII wieku późniejsza Kępa Pelplińska była stałą wyspą. Co najwyżej stawała się nią w trakcie powodzi.
No i jeszcze jednej sprawy imć Bertram nie uwzględnił: najstarszy wał przeciwpowodziowy sięgający gdzieś pod Steblewo powstał już w XIII wieku!