Miałem okazję zapytać o to w Urzędzie Miejskim Tczew. Na pewno nie było żadnego aktu rządowego aktu prawnego, który by jednoznacznie stwierdzał, że z dniem X Suchostrzygi zostają złączone z miastem Tczew albo wyodrębnia się obszar wsi pn. Tczewskie Łąki i włącza się go do gminy wiejskiej Tczew. Są tylko te rozporządzenia RM, o których wspomniałem powyżej. Z tego, co się dowiedziałem, faktycznie istniały z początku nieporozumienia dotyczące funkcjonowania i statusu poszczególnych jednostek związanych z miastem (o czym już była mowa we wcześniejszych postach), ale zasadniczo, w miarę upływu lat, stopniowo, granice te się zacierały i przyjmowano powiat miejski=miasto. Stan ten ostatecznie przypieczętowała ustawa o reformie samorządowej z 1975 r., likwidująca powiat miejski i tworząca gminą miejską.
Co ciekawe, rozporządzenie dotyczące utworzenia powiatu miejskiego Tczew z kwietnia 1952 r. nie różni się od innych rozporządzeń w tej kwestii, gdzie utworzono analogiczne powiaty miejskie. Przykłady:
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 marca 1951 r. w sprawie utworzenia powiatów miejskich z obszarów niektórych miast:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDe ... 9510200161
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 września 1973 r. w sprawie utworzenia powiatów miejskich Konin w województwie poznańskim i Stargard Szczeciński w województwie szczecińskim:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDe ... 9730390229
Podkreślić należy, że ówczesne prawo nie znało pojęcia miast na prawach powiatu tak jak ma to miejsce od 1999 r.
Ustawa z dnia 4 lutego 1950 r. o dokonywaniu zmian podziału administracyjnego Państwa w art. 5 ust. 1 przewidywała dwa rodzaje obszarów miejskich: miasto nie będące powiatem miejskim i miasto stanowiące powiat miejski. Cytat:
Zaliczenie poszczególnych miejscowości w poczet miast oraz zmiany granic miast, nie stanowiących odrębnych powiatów miejskich, następują w drodze rozporządzenia Ministra Administracji Publicznej. Zmiany granic miast, stanowiących odrębne powiaty miejskie, następują w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, wydanego na wniosek Ministra Administracji Publicznej.
Powiat miejski był de facto niczym innym jak odpowiednikiem przedwojennego powiatu grodzkiego.
Z samego brzmienia artykułu nie wynika, że powiat miejski = miasto + inne jednostki, tylko jeśli ma taki status, to - przynajmniej teoretycznie - miasto = powiat miejski. Inna sprawa, jak to funkcjonowało w praktyce, zwłaszcza w pierwszych latach po wprowadzeniu zmian administracyjnych. Warto natomiast zwrócić uwagę jeszcze na zapis art. 9 cytowanej ustawy:
1. W razie przeprowadzenia zmian innych aniżeli wymienione w art. 8 związki samorządowe, których obszary ulegną zmianie skutkiem zmiany granic województwa, powiatu lub gminy wiejskiej albo miasta, powinny zawrzeć ze sobą układ w przedmiocie posiadania i korzystania ze swego majątku, zakładów i funduszów, jak również w przedmiocie wierzytelności i długów. W tym celu właściwe rady narodowe powołają komisję likwidacyjną, złożoną z przedstawicieli zainteresowanych związków samorządowych po dwóch z każdego związku. Przewodniczącego komisji wyznacza prezydium rady narodowej wyższego stopnia. Komisja ta będzie uprawniona do protokolarnego ustalenia warunków układu.
2. Jeżeli pomiędzy zainteresowanymi związkami nie dojdzie do porozumienia, rozstrzyga prezydium rady narodowej bezpośrednio wyższego stopnia na wniosek jej organu wykonawczego.
3. Jeżeli do rozstrzygnięcia w myśl ust. 2 będą właściwe dwa lub więcej prezydiów rad narodowych hierarchicznie równego stopnia, wówczas prezydium nadrzędnej w stosunku do nich rady narodowej wyznaczy jedno z tych prezydiów, a w przypadku, gdyby właściwe były dwa lub więcej prezydiów wojewódzkich rad narodowych, wówczas jedno z nich wyznaczy Rada Państwa.
Wydaje się zatem, że ewentualnych "uszczegółowień" dotyczących zawiłości administracyjnych pomiędzy miastem Tczew (powiat miejski) a gminą Tczew (powiat ziemski tczewski) i wewnątrz Tczewa należałoby szukać w pierwszej kolejności w aktach prezydium wojewódzkiej rady narodowej jako nadrzędnej wobec powiatowych i miejskich rad narodowych. I co ważne - wspomniana ustawa z 1950 r. przekazywała kompetencje RM odnośnie gmin, miast i powiatów, ale samym tworzeniem wsi się nie zajmowała. Być może odpowiedzi na pytanie, czy:
- wieś Tczewskie Łąki powstała ostatecznie w drodze uchwały Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej lub Powiatowej Rady Narodowej,
- "zjednoczenie" miasta i powiatu miejskiego Tczew nastąpiło w praktyce, w sposób dorozumiany, w związku z istniejącymi lukami prawnymi, czy może również w drodze uchwały/uchwał WRN,
może znajdować się w archiwum zakładowym Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego lub/i w poniższych jednostkach archiwalnych zespołów "Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku" oraz "Urząd Wojewódzki Gdański":
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/pl/ ... a/21995160
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/pl/ ... a/21995207
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/pl/ ... a/21995161
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/ser ... rii=678628
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/pl/ ... rii=678833
Niestety, nie ma możliwości zająć się tym.
