Forum Dawnego Tczewa

mzk pisze:I jak obiecałem, już niedługo ukaże się tekst o wspominanych powyżej uroczystościach z 1 listopada 1945 r. W nim m.in. dokładna trasa pochodu.
Jeszcze taka ciekawostka poza konkursem. Przeglądając zdjęcia do artykułu zauważyłem, że wśród ludzi poruszającym się za pochodem chodnikami byli marynarze... Najpierw na innym bardzo znanym zdjęciu z 1945 r. dojżałem - chyba jako pierwszy - czołgistę ukrytego na drugim planie, a teraz to... Lupa to cudowny wynalazek.

Może to byli marynarze z Gorzędzieja?

Ja również wysnułęm taką hipotezę, tym bardziej, iż - według zachowanych danych - marynarze w tym czasie rezydowali już w Gorzędzieju. Początkowo myślałem, iż mogli to być "miejscowi", sowieccy marynarze. Jednak widoczne na zdjęciu czapki marynarskie nie są odpowiednio "płaskie". To tylko hipoteza. Zdjęcie zostanie zamieszczone w artykule, który w niedługim czasie ukazać się w 90. numerze "Kociewskiego Magazynu Regionalnego", w zwiąkzu z tym każdy będzie mógł wydać swój osąd.

Szanowni Państwo,

dzisiaj znowu kwerendy służbowe w zaprzyjaźnionej instytucji przyniosły niespodziewane znalezisko. W zbiorze kilkuset niepublikowanych zdjęć z lat 1945 - 1989 (w tym kilkudziesięciu z okresu 1945 - 1956), odnalazłem niepublikowane dotąd zdjęcia z ekshumacji i pochówków z listopada 1945 r. Dotąd znaliśmy wyłącznie zdjęcia z pogrzebu. Dziś odnalazłem zdjęcia z wydobycia z ziemi ciał pomordowanych przez Niemców. Na jednym z nich fotograf uwiecznił nawet zdjęcie jednej z jam grobowych, w której znajdują się ludzkie szczątki. Mam nadzieję, że niedługo uda się je udostępnić. Jestem pod ogromnym wrażeniem.

Ratusz szuka wszelkich informacji na temat prochowni i Polaków w tym miejscu zamordowanych.

Trochę od końca....Świadkowie - jeżeli jeszcze żyją - mają co najmniej około 90 lat. Pech chciał, że pierwsze szerokie dochodzenia dot. zbrodni niemieckich na terenie powiatu tczewskiego rozpoczęto dopiero na początku lat sześćdziesiątych XX w. Zebrane tam materiały, również zeznania są dostępne w zbiorach IPN. Tak samo jak dokumentacja zdjęciowa z przeprowadzonych w październiku 1945 r. ekshumacji.

Szanowni Państwo,

jeszcze jedna sprawa. Na początku tego roku oglądałem w zbiorze IPN zdjęcia z ekshumacji. Nie pamiętam bardzo wielu szczegółów, ale - jak już mówiłem Łukaszowi - kopano również przy dość charakterystycznym murze.
Jeżeli chodzi o mapy tego terenu....ja bym na miejscu zajmujących się tą sprawą do Wojskowego Biura Historycznego z pytaniem, czy w materiałach związanych z 2 BS znajdują się mapy (lub jakakolwiek ikonografia). Od kilku lat znowu jest to materiał ogólnodostępny.

pozdrawiam,
Marcin

Zobaczcie, jakie fotografie trafiły do MBP:



P.S. zmieniam tytuł wątku. "Prochownia" tak właściwie nie mówi nic...

Superpozycja mapy przedwojennej nałożonej na obecną zabudowę. Prochownia to ten ogrodzony teren po lewej stronie...

Mamy odpowiedź z IPN

W odpowiedzi na e-mail z 9 listopada 2021 r. uprzejmie informuję, iż w sprawie pozostałości (po prawdopodobnie niedokładnie przeprowadzonej w 1945 ekshumacji) zbiorowej mogiły pomordowanych w 1939 r. mieszkańców Tczewa, Wieloosobowe Stanowisko ds. Poszukiwań i Identyfikacji w Gdańsku oraz Wydział Analiz Historycznych Biura Poszukiwali i Identyfikacji IPN przeprowadziły kwerendy archiwalne odnośnie egzekucji oraz ekshumacji, jakie miały miejsce na terenie byłych koszar wojskowych oraz dawnej prochowni w Tczewie. W ich wyniku, ustalono, że:
1. pierwsze ekshumacje przeprowadzono pod koniec października 1945 roku na obszarze dawnych koszar zlokalizowanym przy ogrodzeniu w północno-zachodniej części oraz na terenie prochowni położonej w odległości około jednego kilometra od koszar. Podczas prac natrafiono na groby zarówno pojedyncze jak i zbiorowe. W tym czasie ekshumowano łącznie 56 osób.
2. kolejne poszukiwania miały miejsce w 1947 r. na terenie koszar wojskowych przy ul. Harcerskiej, jednak podczas tych prac nie natrafiono na żadne pochowki;
3. ostatnie ekshumacje miały miejsce w 1976 r., gdy teren dawnych koszar należał do Jednostki Wojskowej nr 3730 - wówczas w trakcie rozkopywania skarpy natrafiono na przemieszane szczątki ludzkie należące do minimum 18 osób. Według ustaleń historycznych oraz archeologicznych teren ten znajdował się najprawdopodobniej w niedużej odległości od miejsca, gdzie w 1945 r. odnaleziono szczątki ludzkie.
W świetle kwerend archiwalnych przeprowadzonych w zasobach: Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Archiwum Państwowego w Tczewie, Archiwum Państwowego w Gdańsku ustalono, że szacunki dotyczące osób pomordowanych i pochowanych na terenie koszar oscylują pomiędzy liczbą osób 77 a 116. Wobec faktu, iż w wyniku ekshumacji przeprowadzonych na terenie byłych koszar i dawnej prochowni latach 1945 oraz 1976 ekshumowano i pochowano w nowych miejscach szczątki należące do co najmniej 75 os6b, w obrębie wskazanych miejsc mogą jeszcze spoczywają szczątki należące do minimum 2 a maksimum 41 os6b, wobec których nie ustalono miejsca pochowku. Z uwagi na brak źródeł historycznych oraz dokładnych relacji naocznych świadków, należy także założyć, że osoby te mogły zostać zamordowane i pochowane na terenie Lasu Szpęgawskiego lub w innych miejscach eksterminacji Polaków

IPN wnioskuje o objęcie tego terenu nadzorem archeologicznym w przypadku prac budowlanych

Oświadczenie piekarza Kurka i ks. Chylińskiego o losach wielu Tczewian więzionych w koszarach