Forum Dawnego Tczewa

Polski Biały Krzyż to cywilna organizacja paramilitarna , działająca w okresie II Rzeczypospolitej. Powołana została ona w celu pomocy ofiarom I wojny światowej oraz szerzenia oświaty i kultury wśród żołnierzy zasadniczej służby wojskowej.Struktury PBK na Pomorzu zaczęły rozwijać się w latach 30. W roku 1939 w Okręgu Toruńskim działały Koła: Toruń, Podgórz, Bydgoszcz, Inowrocław, Włocławek, Brodnica, Chojnice, Chełmno, Grudziądz, Gniew, Starogard, Tczew. Natomiast w Okręgu Gdyńskim ( od 1933 roku) funkcjonowały Koła : Gdynia, Wejherowo, Puck. Ojciec mój podczas służby wojskowej w 62 pp w Bydgoszczy również uczestniczył w działalności tej organizacji, skąd kilka fotografii, które załączam.

Widzę,że jak dotychczas nie ma "dopływu" dalszych informacji na temat funkcjonowania PBK , zwłaszcza w Tczewie. Liczę,że temat ten jeszcze się rozwinie.
Odrodzona w 1918 roku II Rzeczypospolita po okresie zaborów charakteryzowała się zróżnicowanym poziomem gospodarki i stopniem wykształcenia społeczeństwa. Na terenie byłego zaboru rosyjskiego (zwłaszcza na Polesiu) było 71 % analfabetów , w zaborze pruskim zaś tylko 5%.
7 lutego 1919 roku marszałek Piłsudski wydał dekret o powszechnym obowiązku szkolnym dzieci od 7 do 14 lat. Kolejnym krokiem było wprowadzenie przez Sejm przymusowej nauki czytania i pisania w wojsku., gdzie połowa żołnierzy z poboru tego nie potrafiła. W maju 1926 roku funkcjonowały 2572 szkoły żołnierskie z 25128 uczniami. Było to w głównej mierze zasługą właśnie Polskiego Białego Krzyża.Dopiero w latach 30 większy nacisk położono w wojsku na kulturę i patriotyzm. Likwidację analfabetyzmu realizowano natomiast już w wieku przedpoborowym.
Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17.01.1936 roku Polski Biały Krzyż uznano stowarzyszeniem wyższej użyteczności. W preambule do statutu Ligi Obrony Kraju z 2011 roku stwierdzono,że jednym z jej poprzedników jest również Polski Biały Krzyż ,czego dotychczas nie dostrzegano. Załączam fotografie odznak organizacyjnych z lat 30.

Odnalazłem jeszcze jedno zdjęcie ojca z 1938 roku, tym razem dosiadającego z dziarską miną " białokrzyskiego" motocykla, służącego prawdopodobnie do działalności statutowej. Może wyjeżdżano nim w "teren", może służył do nauki jazdy ?

Stanisław Mrozek w "Tczewskim Genius Loci" (Marpres Gdańsk 2004), zamieścił krótką notatkę prasową która ukazała się w "Gońcu Pomorskim"z 1938 roku:
" Dnia 12 października odbyło się roczne zebranie tczewskiego oddziału PBK, przy licznym udziale członków i miejscowego korpusu oficerskiego z panem majorem Janikiem na czele. Liczba członków wzrosła z 54 do 134 osób."