Pochodzenie nazwy Kociewie

[LukaszB]

Od dłuższego czasu zastanawiam się nad pochodzeniem nazwy Kociewie. Oficjalnie po raz pierwszy zapis pojawił się, w formie Gociewie, 10 lutego 1807 r. w meldunku ppłk. Hurtiga do generała Jana Henryka Dąbrowskiego. Potem nazwa została ostatecznie ustalona w obecnej formie. Dlaczego tak późno pojawiła się na kartach historii, kiedy np. Kaszuby w formie łacińskiej pojawiły się już w dokumentach z XIII wieku?

[zet48]

Kilka słów o pochodzeniu nazwy Kociewie możemy znaleźć w "Tekach Kociewskich" na stronie 101.
http://www.zk-p.org/kbi/download/Teki_K ... ie_z.1.pdf" onclick="window.open(this.href);return false;

[Chris]

Niestety wymieniony przez Zeta artykuł bardziej przybliża etnografię słoweńskiego Kočevska niż etymologię nazwy naszego regionu.

Swoją drogą ciekawi mnie sposób w jaki niemieccy koloniści żyjący do 1945 w opisywanym rejonie Słowenii nazwali największa miejscowość swojej krainy: Gottschee => Kočevje .

Może i u nas w podobny sposób ze spolszczenia niemieckiego prekursora powstała nazwa Kociewie?

[LukaszB]

Może i u nas w podobny sposób ze spolszczenia niemieckiego prekursora powstała nazwa Kociewie?

Na stronie historycy.org jeden z użytkowników wywodzi nazwę Kociewia z określenia kaszubskiego http://www.historycy.org/index.php?show ... ewie&st=45" onclick="window.open(this.href);return false;

Kocie bez "wniki", napływający, czyli w odróżnieniu od ludzi mieszkających na miejscu? Jest kočevьe w jezyku rosyjskim -koczowisko,miejsce koczowania.

[Michał]

Teorii jest kilka. Jak swego czasu wyliczałem, za śp. profesorem Kreją, w "Kociewiu- Pomorskiej Krainie":

Kociewie - Pomorska Kraina.JPG (177.4 KiB) Przejrzano 4638 razy

Kociewie - Pomorska Kraina.JPG (177.4 KiB) Przejrzano 4638 razy

Póki nie natrafimy na jakieś nowe dokumenty sprzed 1807 roku, to pozostajemy w sferze tych teorii, choć znam kilku bojowych "popularyzatorów historii", którzy od paru lat się deklarują, że lada chwila przedstawią w tej materii jakieś nowe pasjonujące dowody. Ale na razie jedynie deklarują.

Ps. W przypadku forum historycy.org warto zachować pewien dystans. Ta cytowana dyskusja jest tutaj niezłym przykładem. Deliberują niezwykle uczenie i parę lat nad pochodzeniem nazwy Kaszuby, a nikt nie się nawet nie zająknął, że jest temu tematowi poświęcona dobra publikacja, wydana dwie dekady temu autorstwa dr Pandowskiej.

No i ten kaszubski imperializm, którego jestem chodzącym dowodem .

[LukaszB]

Kolejne pytanie, które się nasuwa to czy dla naszego regionu funkcjonowała jakaś inna nazwa? Skoro Gociewie (Kociewie) pojawiło się w dokumentach dopiero na początku XIX wieku to jak te tereny były nazywane wcześniej?

[Michał]

Heee i to jest właśnie ciekawy temat do badań.

Generalnie badacze interesujący się tą problematyką z grubsza ustalili, że pierwotnie Kociewiem nazywano obszar nad Wierzycą między Pelplinem a Gniewem. Stanisław Kujot nawet zawężał to do obszaru parafii Nowa Cerkiew.

Przedtem zatem był to teren klucza pelplińskiego cystersów, co pozwala na snucie różnych ciekawych hipotez. Daje też pewną nadzieje, że może gdzieś w obszernej spuściźnie nadwierzyckich mnichów zachowały się jakieś nieznane do tej pory wzmianki.

Nazwa ta się rozszerzyła na sąsiednie tereny pewnie w pierwszej połowie XIX wieku, gdy budząca się świadomość miejscowej ludności, krystalizująca się w wyniku procesów uwłaszczeniowych, zaczęła potrzebować jakiegoś wyrazistego etykietowania. Z braku innej tak wyrazistej nazwy dla południowej części Pomorza Gdańskiego określenie "Kociewie" zrobiło karierę i już w "Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego" obejmuje ono dość znaczny obszar (co ciekawe po obu stronach Wisły).

Dopiero jednak gdy profesor Nitsch, szukając nazwy dla odkrytego przez siebie dialektu, nazwał go kociewskim, mniej więcej ustaliły się jego dzisiejsze granice.

Bez wątpienia dla całego obszaru dzisiejszego Kociewia do XIX wieku jednej nazwy nie było. Wcześniej, z różnych względów zazwyczaj używano dość pojemnych nazw administracyjnych typu "powiat tczewski", lub "dobra królewskie", albo "włości cysterskie".

Natomiast to, czy przed 1807 rokiem, funkcjonowały nad Wierzycą jakieś "nazwy własne" typu "Kociewie, "Gociewie", itp. jest ciągle problemem do rozwiązania. Ksiądz Kujot wskazywał, że warto poszukać wspólnych mianowników dla nazewnictwa Kociewia nad Wierzycą, Kosznajderii (według niego sami Kosznajdrzy określali swoją ziemię pierwotnie jako Koschnewje) oraz Kocevja w Słowenii, gdyż we wszystkich tych miejscach funkcjonowały stare, społeczności niemieckojęzyczne, pozostające w żywych kontaktach ze słowiańskimi sąsiadami. W tym wypadku spornym także jest, czy nazwa ta jest pochodzenia niemieckiego (jak sugerował Józef Łęgowski), czy jednak słowiańskiego (jak sprawę widział sam ksiądz Kujot).

Ciekawe natomiast jest to, że tak Kujot dla naszego Kociewia, jak i badacze słoweńscy, dla swojego Kocevja, widzieli kształtowanie się tego określenia jako swego rodzaju słowiańsko-niemiecką hybrydę - abstrahując już od samego pochodzenia tej nazwy.