Most Tczewski

[LukaszB]

Łażąc wzdłuż i wszerz po dojcznecie znalazłem dwie poniższe ilustracje:

Na allegro pojawiła się pocztówka w kolorze (mosty sprzed 1912 roku)

[mieczyslaw]

Uff... kilka dobrych godzin zajęło mi przebrnięcie przez wszystkie strony wątku o mostach. Sporo nowych rzeczy się dowiedziałem, m.in. o "berecie" na jednej z wież mostowych, na który nigdy wcześniej nie zwróciłem uwagi (dzisiaj w razie potrzeby zostałby wykonany z czerwonej blachodachówki, dzięki czemu za 100 czy 200 lat nikt nie miałby wątpliwości, że coś jest na wieży). Co do funkcji - skoro wieża znajdowała się na południowej stronie mostu - może rzeczywiście chodziło o obserwację koryta rzeki - w kierunku południowym musiał się roztaczać niesamowity widok.

1. Kratownica - podejrzewam, a moje podejrzenie graniczy niemalże z pewnością, że ta nieoryginalna kratownica została dospawana w ciągu ostatnich 20 lat, kiedy to kładka zewnętrzna została wyłączona z ruchu pieszego - obstawiałbym koniec lat 90-tych do 2003. Natomiast oryginalna kratownica musiała zostać pocięta po wojnie, kiedy most został oddany do użytku, by zapewnić wejście na zewnętrzną kładkę - trudno podejrzewać o to Niemców w czasie wojny - w tym miejscu piesi mieli do dyspozycji całą szerokość mostu, natomiast w latach świetności mostu wyjścia na tarasy i zewnętrzną kładkę były dostępne przez wieże mostowe:




2. Na stronie 37 tego wątku jak.osa napisał:

"Następne zdjęcia Mostów (na jednym kolekcja zdjęć wysadzonych Mostów, a drugie zdjęcie przedstawia chyba Most tymczasowy):"

Wg mnie to nie są mosty w Tczewie:
- brak wież na moście drogowym,
- nie ten kształt filarów mostu drogowego i kolejowego,
- nie ten kształt kratownic obu mostów,
- takie ukształtowanie filarów mostu drogowego (zakładam, że to ten po prawej na zdjęciu) sugerowałoby kierunek nurtu rzeki przeciwny do analogicznego zdjęcia zrobionego z tczewskiego brzegu,


3. To zdjęcie zdecydowanie nie zostało zrobione przed wojną:



Patrząc na środek zdjęcia, tam gdzie kończy się przęsło kolejowe i dalej, kolejne jest niby zasłonięte przez kuter, powinno być i tak widoczne jak się wznosi ponad obrys mostu drogowego.


4. Kto wie co się stało z przęsłem nr 4 (licząc od Lisewa) mostu drogowego (przęsło nr 1 najstarszej części mostu licząc od strony Lisewa)?



Po wysadzeniu mostów 1 września 1939 roku, przęsło to spadło stroną wschodnią na łąki, tak jak zachodnia strona 3-ciego przęsła z 1912 roku (licząc od strony Lisewa) - w wyniku wybuchu filar na którym wspierały się oba przęsła przestał istnieć (dawny portal wjazdowy). Zachodnia część tego przęsła zaś pękła - przęsło to zachowało się inaczej niż przęsła nr 8 i 9 (licząc od strony Lisewa), która się nie złamały.
Na zdjęciach widać, że przęsło to, praktycznie w całości leży na łąkach - znana jest jego dalsza historia?


5. Co do cegieł, które gubią filary - nie dalej niż 10 lat temu uzupełniano braki cegieł, które powypadały z filarów - w niektórych miejscach brakowało ich na 3 rzędy cegieł wgłąb filaru. Pamiętam, że bardzo ucieszył mnie ten widok, bo coś się zaczęło dziać, w końcu coś dobrego. Jednak jak widać cała praca poszła na marne - potrzebne jest zabezpieczenie filarów od góry - nie jestem budowlańcem, jednak wydaje mi się, że podczas opadów woda dostaje się w szczeliny pomiędzy cegłami, natomiast mróz rozsadza ceglane mury.
Słusznie kilka osób postulowało, by od tak drobnych rzeczy miasto wraz z powiatem zajęły się mostem - wszak nie są to wydatki, na które nas nie stać, a dodatkowo tak wydane pieniądze nie spotkałyby się z niechęcią ze strony Tczewian.


6. Łukasz - zastanawia mnie Twoja teoria o mocowaniu dla szlabanu na środku mostu.


edit:
Czy ktoś z Was posiada lub trafił w sieci na zdjęcia, które przedstawiają zniszczone po 1945 roku mosty od strony Lisewa? Interesuje mnie zakres w jakim zostały uszkodzone 3 pierwsze przęsła mostu kolejowego. Gratką byłoby zdjęcie ze zniszczonego mostu drogowego w kierunku Tczewa lub z widokiem na całkowicie zdewastowany most kolejowy. Z poniższego zdjęcia niewiele, prócz zarysów poszczególnych przęseł mostu drogowego, można odczytać. Przęsła kolejowego mostu wyglądają tak, jakby nie zostały na filarach:

[Ramses74]

Tych pocztówek jeszcze tu chyba nie ma
D.W.

[mieczyslaw]

Północne "wejście" wycięte w oryginalnej kratownicy, obecnie zasklepione kratą, która jest zaspawana:


Południowe "wejście", które jest zaspawane płaskownikami, które próbują udawać oryginał, jednak już na pierwszy rzut oka widać niedoróbki, brak kątów, itd. (to tędy właśnie część forumowiczów przeciska się na zewnętrzny taras):



Dalej, artystyczne ślady spawania precyzyjnego palnikiem acetylenowym, w zasadzie to cięcia, na północnym "wejściu" - poniżej widoczny zawias od kraty:


Na tych zdjęciach takie same ślady, ale z południowej "dziury" - przepraszam, jedno ze zdjęć jest poruszone, na drugim doskonale widać różnicę w materiale, z którego zrobione są płaskowniki oryginalne i "zamienniki":






Wcześniej LukaszB poruszał wątek wsporników, które wystają z kratownicy, a przytwierdzone są do pierwszej pary wież, dokładnie w osi wież i osi filarów tym samym.
Będąc dzisiaj na moście, pojawiły mi się dwie teorie odnośnie tych wsporników, co ciekawe obie się wzajemnie nie wykluczają, co nie oznacza, że mają choćby cień szansy na to, by ocierały się o prawdę. Jak zapewne pamiętacie, most ten od początku budowany był z myślą jako most kolejowy, jego dodatkową funkcją była obsługa ruchu pieszego i kołowego. Środkiem mostu przebiegał jeden tor. Miejsce, w którym zamocowane do wież są owe wsporniki, to granica pierwszego i drugiego przęsła - czyli miejsce dobrze widoczne z początku mostu, tj. od strony Lisewa. Wg mojej teorii, na tych wspornikach mogło być zamocowane coś w rodzaju semafora, znaku zagradzającego przejście pieszym, widoczny z dość dużej odległości, a jednocześnie widoczny z kabiny maszynisty - to tylko hipoteza. Wystające ze wsporników trzpienie, mogły służyć za oś obrotu takich znaków. Jak było naprawdę - nie wiem. Szkoda, że nie mamy do dyspozycji analogicznego przęsła od strony Tczewa, by sprawdzić czy i tam nie było takich wsporników, ewentualnie pary podobnych wież, bez wejść od strony jezdni.


I na koniec ciekawostka - czy wiecie, że przęsła Lence'go zostały wykonane z płaskowników o różnej grubości? Te, które znajdują się bliżej wież (filarów), są znacznie grubsze od tych, które są na środku przęsła. Powodem tego stanu rzeczy jest zmniejszenie masy przęsła na środku, tak by jego ugięcie na skutek własnego ciężaru, było jak najmniejsze:

- cieńsze płaskowniki:


- o grubszym przekroju:




I jeszcze jedno - zestawienie zdjęcia z okresu wojny (zrobione najprawdopodobniej z pociągu, dlatego nie widać balustrady oraz podpora 3-go przęsła mostu drogowego jest lekko obcięta z dołu - na moim zdjęciu jest mniej "góry"):

[mirza3]

I na koniec ciekawostka - czy wiecie, że przęsła Lence'go zostały wykonane z płaskowników o różnej grubości? Te, które znajdują się bliżej wież (filarów), są znacznie grubsze od tych, które są na środku przęsła. Powodem tego stanu rzeczy jest zmniejszenie masy przęsła na środku, tak by jego ugięcie na skutek własnego ciężaru, było jak najmniejsze

Cytując Waldemara Affelta:

Pasy łączy wysoka na 11,82 m koronkowa gęsta kratownica z ukośnie biegnących żelaznych płaskowników o równej szerokości, ale zmiennej grubości, gdyż przekrój dobrał Schinz proporcjonalnie do obciążeń według statyki graficznej Karla Culmanna (1821-1881) oraz teorii momentów zginających i sił tnących Johanna Wilhelma Schwedlera (1823-1894).

("Most nad mostami", Spotkania z Zabytkami Nr specjalny 2010)

oraz:

Dźwigary o wysokości 11,78 m tworzyła gęsta krata wielokrotna z ukośnie krzyżujacych się płaskowników o zmiennej grubości, ale stałej - dla estetycznego efektu - szerokości

("Ich spuścizna - nasze dziedzictwo", Pismo PG nr 6/2004)

Wyrazy uznania dla mieczysława, gdyż ta właściwość kostrukcji mostu tczewskiego jest raczej mało znana, tak jak obecnie mało powszechna jest troska o walory estetyczne dzieł inżynierskich.

[mieczyslaw]

I na koniec ciekawostka - czy wiecie, że przęsła Lence'go zostały wykonane z płaskowników o różnej grubości? Te, które znajdują się bliżej wież (filarów), są znacznie grubsze od tych, które są na środku przęsła. Powodem tego stanu rzeczy jest zmniejszenie masy przęsła na środku, tak by jego ugięcie na skutek własnego ciężaru, było jak najmniejsze

Cytując Waldemara Affelta:

Pasy łączy wysoka na 11,82 m koronkowa gęsta kratownica z ukośnie biegnących żelaznych płaskowników o równej szerokości, ale zmiennej grubości, gdyż przekrój dobrał Schinz proporcjonalnie do obciążeń według statyki graficznej Karla Culmanna (1821-1881) oraz teorii momentów zginających i sił tnących Johanna Wilhelma Schwedlera (1823-1894).

("Most nad mostami", Spotkania z Zabytkami Nr specjalny 2010)

oraz:

Dźwigary o wysokości 11,78 m tworzyła gęsta krata wielokrotna z ukośnie krzyżujacych się płaskowników o zmiennej grubości, ale stałej - dla estetycznego efektu - szerokości

("Ich spuścizna - nasze dziedzictwo", Pismo PG nr 6/2004)

Wyrazy uznania dla mieczysława, gdyż ta właściwość kostrukcji mostu tczewskiego jest raczej mało znana, tak jak obecnie mało powszechna jest troska o walory estetyczne dzieł inżynierskich.

Przepraszam za lekki OT, ale musiałem - po pierwsze dzięki wielkie - i nad tym ostatnim też ubolewam, ilekroć przyglądam się "dziełom" współczesnej inżynierii. Zmysł estetyczny oraz przemyślany sposób projektowania, konstruowania i wreszcie budowania, pokazują że mimo posiadanych obecnie technologii, obecnie jesteśmy daleko w tyle za tamtymi ludźmi - zdaje się, że ich nie ograniczało zupełnie nic.

Żeby nie był taki całkiem OT, dorzucam zdjęcie mostu drogowego zrobione wczorajszym popołudniem:

[mieczyslaw]

Na poniższych zdjęciach uszkodzenia przęseł 6 i 7, czyli 2 i 3 z pozostałych w całości przęseł Lenze'go. Na powstanie tych uszkodzeń mam 3 teorie, z czego tylko jedną uważam za prawdopodobną:
1. Bombardowanie niemieckich samolotów przed wysadzeniem mostu, w celu uszkodzenia polskich instalacji - bardzo wątpliwe by przed próba zdobycia mostów zrzucać bomby pomiędzy nimi ryzykując ich uszkodzenie (btw. ktoś z Was wie dokładnie jakie instalacje zostały zbombardowane i gdzie dokładnie spadły bomby?),
2. wysadzenie mostów 1 września 1939 roku - mało prawdopodobne, ponieważ w tym miejscu ani most kolejowy nie był wysadzany, ani most drogowy, a wątpliwym jest by jakikolwiek fragment, na tyle duży doleciał i spowodował uszkodzenia w tym miejscu,
3. Wg mnie najbardziej prawdopodobna - wycofujący się Niemcy w 1945 roku doszczętnie zniszczyli most kolejowy, most drogowy zniszczyli w tych samych miejscach co Polacy w 1939 roku - najprawdopodobniej fragment filaru mostu kolejowego uderzył w kratownicę, niszcząc ją:

- przęsło szóste, strona północna (w dzień byłby widoczny most kolejowy w tle oraz wyraźny brak balustrady zewnętrznej kładki dla pieszych):







- tutaj przęsło siódme, strona południowa od wewnątrz mostu - czyli rażona odłamkami od strony mostu kolejowego:









Na powyższych zdjęciach wyraźnie widać miejsca gdzie nity zostały zastąpione śrubami a oryginalne płaskowniki "zamiennikami". Widać też rozerwany materiał, pęknięcia.
Podobne uszkodzenia można zobaczyć w wielu miejscach - najlepiej są widoczne właśnie na starych, oryginalnych przęsłach Lenze'go - w wielu miejscach są tylko wgniecenia, w innych dziury na wylot. Podobnie "pogniecione" są elementy konstrukcyjne przęseł z 1912 roku, choć nie w takim stopniu, blisko miejsca gdzie znajdował się przyczółek lisewski.

[mieczyslaw]

Zima 2009/2010 lub 2010/2011:

- na wschód:


- na zachód:

[be-good]

Z niemieckiego Ebaya rysunek, być może piórkiem, wg opisu wykonany około 1920 roku przez Wilhelma Thiele, (Potsdam);
spojrzenie na Mosty z zachodniego portalu:

[LukaszB]

Z niemieckiego Ebaya rysunek, być może piórkiem, wg opisu wykonany około 1920 roku przez Wilhelma Thiele, (Potsdam);
spojrzenie na Mosty z zachodniego portalu:

To zapewne tylko zbieżność imienia i nazwiska (Nowy Cmentarz Kat.) .........