Nazwy miejscowości, które wzięły się od Tczewa

Awatar użytkownika

Autor Tematu
be-good
Koordynator
Koordynator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4761
Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
Podziękował;: 191 razy
Otrzymał podziękowań: 145 razy
Płeć:
Kontakt:

Nazwy miejscowości, które wzięły się od Tczewa

#1

Post autor: be-good »

Nie mam zamiaru opisywać w tym wątku Lubiszewa, Zajączkowa Tczewskiego, czy też Tczewskich Łąk :nea (jakkolwiek ciekawe byłyby one historycznie). Pochodzenie ich nazw od Tczewa jest bezpośrednie, oczywiste i bezdyskusyjne. Celem moim jest pokazanie kilku miejscowości w obecnej Polsce, a nawet poza jej granicami, których nazwy pośrednio (ale w sposób "dowodny" :) ) inspirowane były nazwą naszego ukochanego miasta.

Po pierwsze odkrywam "wspólny mianownik" - jest nim rodzina VON DERSCHAU, a ściślej to ujmując - jej nazwisko.
We wielu źródłach można natknąć się na wzmianki dotyczące jej przedstawicieli. Jednak sama zbieżność dźwiękowa nie dowodzi jeszcze niczego - dlatego pozwolę sobie zacytować "Powszechną Encyklopedię Nauk i Sztuk" wydaną w Lipsku prawie 200 lat temu.
Twierdzi ona, że von Derschau swoje nazwisko wywodzili wprost od starego rodu "DIRSCHOWE(N)" zamieszkującego nasz gród :o :
DERSCHAU VON.JPG
DERSCHAU VON.JPG (233.26 KiB) Przejrzano 4837 razy
DERSCHAU VON.JPG
DERSCHAU VON.JPG (233.26 KiB) Przejrzano 4837 razy
Źródło: http://books.google.pl/books?id=p8NFBqd ... 22&f=false

Nie chcąc koncentrować się w tej chwili na poszczególnych przedstawicielach tej rodziny (może zrobimy to później lub w osobnym temacie), chciałbym po trochu ujawniać twarze "Nowych Tczewów", które zakładano i nazywano inspirując się pośrednio nazwą naszego miasta zawartą w nazwisku pruskich notabli.

Na pierwszy ogień pójdzie półtysięczny DZIERŻÓW położony niedaleko na południe od Gorzowa Wielkopolskiego.
Po "wstecznym" repolonizowaniu nazwy "Derschau" słyszymy wciąż dźwiękowe pokrewieństwo Dzierżów - Derszaw(a).

[googlemap]https://maps.google.pl/maps?saddr=52.66 ... sz=15&z=15[/googlemap]

Cytując Wikipedię (wiem, wiem, to nieprofesjonalne :oops: ) http://pl.wikipedia.org/wiki/Dzier%C5%BC%C3%B3w :

Wieś została założona w 1770 roku. Kolonia składała się z 25 podwójnych budynków, w których osadzono 50 rodzin, dając każdej po 5 mórg ziemi. Po 3 latach wolnizny koloniści mieli płacić czynsz wraz z odsetkami. Niemiecka nazwa wsi Derschau pochodzi od nazwiska ministra von Derschau.
W 1784 roku wieś liczyła tylko 49 rodzin i 221 mieszkańców. Według zachowanych ksiąg kościelnych z lat 1812 – 17 większość mieszkańców nosiła nazwiska pochodzenia polskiego jak Bellke, Grabiell, Daniecke Gohlicke,Gramuschke, Geschke, Jannecke, Kottke, Lieske, Malitz, Sackylawsky, Wilke, Zeysernik i wiele innych. Dowodzi to, iż koloniści przybyli z Polski.

W dobrych czasach, dokładnie 100 lat temu, kluczowe budynki we wsi wyglądały następująco:
dzierzow_1913.jpg
dzierzow_1913.jpg (101.39 KiB) Przejrzano 4837 razy
dzierzow_1913.jpg
dzierzow_1913.jpg (101.39 KiB) Przejrzano 4837 razy
DerschLDSBRG.JPG
DerschLDSBRG.JPG (275.63 KiB) Przejrzano 4767 razy
DerschLDSBRG.JPG
DerschLDSBRG.JPG (275.63 KiB) Przejrzano 4767 razy
Obrazek

Ciekawe, ile osób zarejestrowanych na Forum www.DawnyDzierżów.pl zdaje sobie sprawę z tego, że nazwa ich wsi wywodzi się od starego, dobrego grodu nad Dolną Wisłą... :scratch 8-)

CDN. - niedługo dodam tu jeszcze jedną polską i jedną/dwie niemieckie miejscowości :) .
Awatar użytkownika

Autor Tematu
be-good
Koordynator
Koordynator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4761
Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
Podziękował;: 191 razy
Otrzymał podziękowań: 145 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Nazwy miejscowości, które wzięły się od Tczewa

#2

Post autor: be-good »

Tak jak powyższy Dzierżów, ta wioska powstała w bardzo określonym momencie historii. Mowa o Suchym Borze, którego historyczna i oficjalna niemiecka nazwa brzmi po prostu "Derschau". W przeciwieństwie do filmów amerykańskich "wszelkie podobieństwo jest całkowicie..." uzasadnione :) . W roku 1774...

...kolonia otrzymała z ramienia wrocławskiej Izby Wojenno-Posiadłościowej nazwę Derschau, która pochodzi prawdopodobnie od nazwiska ówczesnego ministra poczty pruskiej von Derschau. Druga hipoteza, dotycząca nazewnictwa miejscowości, mówi o generale von Derschau, który w trakcie pierwszej wojny śląskiej przyczynił się do zdobycia kłodzkiej twierdzy. Większość źródeł historycznych przyjmuje jednak, iż to pruski minister poczty był patronem nowej miejscowości. Miejscowi nadali jednak swojej osadzie nazwę Suchy Bór (niem. Drze Heide), aby odróżnić ją od podmokłych obszarów sąsiednich Lędzin i Chrząstowic. 12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Suchy Bór.

Suchy Bór jest najmłodszą miejscowością w gminie Chrząstowice – jego początki sięgają 1773 r., kiedy to werdyktem króla Prus Fryderyka II Wielkiego z dekretu Wrocławskiej Izby Wojenno-Posiadłościowej, założona została osada kolonistów w lesie grudzickim, będąca częścią fryderycjańskiej akcji kolonizacyjnej. Edykt królewski, na podstawie którego mistrz leśny Burich z Urzędu Leśnego Bolko miał przystąpić do zakładania kolonii leśnej, datowany był na 30 marca 1773 r. Do osady przybyli wówczas osadnicy z Hesji, Wirtembergii, Frankonii, Turyngii, Austrii, Polski, a częściowo nawet z bliskiej okolicy. Wśród 25 pierwszych osadników 18 było wyznania ewangelickiego, 6 katolickiego, a 1 husyckiego.

Do głosowania podczas plebiscytu uprawnionych było w Suchym Borze 260 osób, z czego 219, ok. 84,2%, stanowili mieszkańcy (w tym 216, ok. 83,1% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 256 głosów (ok. 98,5% uprawnionych), w tym 256 (100%) ważnych; za Niemcami głosowało 179 osób (ok. 69,9%), a za Polską 77 osób (ok. 30,1%). (Jak na potomków 6 katolików i 1 husyty - to całkiem niezły wynik /przyp. BG/.)

(Można się domyślać - cytaty pochodzą z Wikipedii...):

[googlemap]https://maps.google.pl/maps?hl=pl&ll=50 ... 4&t=h&z=13[/googlemap]

Ładnie przedstawia się historyczne godło kolonii Derschau z wizerunkiem piły:
Obrazek

Przed wojną, w latach 1933-1936 drukowano tam polską katolicką prasę:

Obrazek
http://opolskie.regiopedia.pl/wiki/hist ... y-pawletow

Od jakiegoś czasu prawa przyznane mniejszościom przejawiają się tam takimi widokami:

Obrazek Obrazek

Oburzone osoby niech pamiętają, że pierwotna toponimia nazwy "Derschau" może mieć w sobie więcej słowiańskości niż automatycznie przetłumaczony z niemieckiego "Suchy Bór".

A w dobrych czasach, przed światowymi zawieruchami wojen, podopolski Derschau wyglądał tak:
Derschau Opolski.jpg
Derschau Opolski.jpg (174.19 KiB) Przejrzano 4807 razy
Derschau Opolski.jpg
Derschau Opolski.jpg (174.19 KiB) Przejrzano 4807 razy
DerschOPPLN.JPG
DerschOPPLN.JPG (359.57 KiB) Przejrzano 4766 razy
DerschOPPLN.JPG
DerschOPPLN.JPG (359.57 KiB) Przejrzano 4766 razy
Obrazek Obrazek

I pomyśleć, że ta wioska pod Opolem też pośrednio uzyskała nazwę naszego miasta... Kolejne dwa przypadki pochodzić będą z Niemiec, jeden wręcz z NRD... :facepalm :)
Awatar użytkownika

Autor Tematu
be-good
Koordynator
Koordynator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4761
Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
Podziękował;: 191 razy
Otrzymał podziękowań: 145 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Nazwy miejscowości, które wzięły się od Tczewa

#3

Post autor: be-good »

Zanim dodam post opisujący dwa Derschau'y z Brandenburgii, chciałbym wyrazić moje lekkie wątpliwości, co do faktycznego pochodzenia rodziny von Derschau od rzekomych pogańskich Dirschowe(n). Jest jasne, że z USC nie da się wyciągnąć aktów urodzenia pochodzących sprzed wieluset lat :) ...
Należy liczyć się z tym, że tradycyjny przekaz mógł być w dobrej lub złej wierze naginany do potrzeb niewątpliwie starego i ważnego rodu.
Nawet gdyby ich powoływanie się na tczewskie korzenie sprzed 3/4 millennium było genealogiczną "lipą" - nie zmienia to faktu, że kolejne pokazywane tu przeze mnie Derschau'y (powstałe na przestrzeni zaledwie kilku lat w bardzo odległych miejscach :) ) nazywane były nazwiskiem notabla obnoszącego się z tczewskim pochodzeniem.
To bardzo podobna sytuacja do powielonego historycznego nieporozumienia przy nazwaniu pierwszych mieszkańców Ameryki - mimo, że już prawie wszyscy zdążyli połapać, że Kolumb nie odkrył Indii - od pół tysiąca lat nazywamy ich Indianami i nikt nie podważa językowego powiązania Indian z Indiami :) .
DerschChrFr.JPG
DerschChrFr.JPG (347.13 KiB) Przejrzano 4769 razy
DerschChrFr.JPG
DerschChrFr.JPG (347.13 KiB) Przejrzano 4769 razy
GENE.JPG
GENE.JPG (207.85 KiB) Przejrzano 4769 razy
GENE.JPG
GENE.JPG (207.85 KiB) Przejrzano 4769 razy
wppn.JPG
wppn.JPG (104.32 KiB) Przejrzano 4769 razy
wppn.JPG
wppn.JPG (104.32 KiB) Przejrzano 4769 razy
Awatar użytkownika

Autor Tematu
be-good
Koordynator
Koordynator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4761
Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
Podziękował;: 191 razy
Otrzymał podziękowań: 145 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Nazwy miejscowości, które wzięły się od Tczewa

#4

Post autor: be-good »

[googlemap]https://maps.google.pl/maps?saddr=52.79 ... sz=17&z=17[/googlemap]
DerschBRNBRG.JPG
DerschBRNBRG.JPG (322.21 KiB) Przejrzano 4754 razy
DerschBRNBRG.JPG
DerschBRNBRG.JPG (322.21 KiB) Przejrzano 4754 razy
Za Wikipedią: W latach 1773-1775, po obwałowaniu rzeki Dosse, powstała kolonia Friedrichsdorf z dziewięcioma kolejnymi wsiami i osadami na istniejących siedliskach: Brenkenhof, Großderschau, Klein-Derschau, Friedrichsbruch, Jülitz, Klausiushof, Wilhelminenaue, Petershagen, Raminsgut. Nazwa grupy osad nawiązywała ewidentnie do władającego wówczas Prusami Fryderyka II Wielkiego. (...) W roku 1785 zbudowano we Friedrichsdorf kościół wzorowany na Kościele Garnizonowym w Poczdamie, używany kiedyś na przemian przez luteran i kalwinistów.
Według tego źródła: http://www.grossderschau.de/texte/seite.php?id=38786, kolonistami byli ludzie z Palatynatu, Meklenburgii, ale też z Polski i Holandii.
Obrazek Obrazek
Być może z chęci odchodzenia od pruskiego militaryzmu ucieleśnianego przez "Starego Fryca", w czasach NRD, w roku 1951, cała grupa osad została przemianowana z Friedrichsdorf na Grossderschau, nowa nazwa gminy do dziś dotyczy wszystkich sąsiadujących ze sobą dziewięciu wiosek-kolonii.
Powiększona w ten sposób wieś nazwana została na cześć pruskiego ministra Christopha Friedricha von Derschau http://de.wikipedia.org/wiki/Christoph_ ... n_Derschau
http://www.ostfriesischelandschaft.de/f ... rschau.pdf
oleum.jpg
oleum.jpg (31.6 KiB) Przejrzano 4760 razy
oleum.jpg
oleum.jpg (31.6 KiB) Przejrzano 4760 razy
Nawet jeśli pradziadowie Christopha Friedricha von Derschau nie żyli pod imieniem Dirschowe(n) na naszych ziemiach, ten zasłużony dla Prus notabl z Królewca robił co mógł, by taką genealogię rozpowszechniać, co pokazują dwa tłumaczone przeze mnie przykłady (a jest tego więcej w Google Books :) ).

Podsumowując - powstałe w latach 1770-1773 wsie kolonistów: Dzierżów, Suchy Bór, dawne Kleinderschau i istniejące Großderschau otrzymały swe pierwotne nazwy dla uczczenia rodu, który szczycił się pochodzeniem z naszego grodu i nazwę tego grodu wziął sobie za nazwisko :) .
Awatar użytkownika

Autor Tematu
be-good
Koordynator
Koordynator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4761
Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
Podziękował;: 191 razy
Otrzymał podziękowań: 145 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Nazwy miejscowości, które wzięły się od Tczewa

#5

Post autor: be-good »

be-good pisze:(...)wieś nazwana została na cześć pruskiego ministra Christopha Friedricha von Derschau http://de.wikipedia.org/wiki/Christoph_ ... n_Derschau
[thumbnail]download/file.php?id=25753[/thumbnail]Obrazek

Do dziś we Wschodniej Fryzji na cmentarzu w Aurich-Wilhelminenholz możemy odwiedzić miejsce pochówku tej znanej kiedyś persony "z Tczewa rodem":
grab.jpg
grab.jpg (354.64 KiB) Przejrzano 4701 razy
grab.jpg
grab.jpg (354.64 KiB) Przejrzano 4701 razy
Źródło informacji: https://www.grabsteine-ostfriesland.de/ ... lminenholz
Awatar użytkownika

LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Nazwy miejscowości, które wzięły się od Tczewa

#6

Post autor: LukaszB »

Najstarsza zapisana forma nazwy naszego miasta to pochodząca z 1252 roku Dersove. Na Ukrainie jest wieś Dersowe (Дерсове): https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0 ... 0%B2%D0%B5:
"Wieś luterańska założona pod nazwą Dersov. W 1915 liczyła 16 gospodarstw i zamieszkiwało ją 72 osoby."
Ciekawe czy to nie założyły ja osoby związane z naszym miastem...
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Nazwy miejscowości, które wzięły się od Tczewa

#7

Post autor: LukaszB »

Taka ciekawostka, Dirschau z USSR (z delcampe). Język dokumentu wskazuje na zamieszkiwanie tam ludności menonickiej, która w wyniku różnych losów powróciła do macierzy.
Załączniki
830_001.jpg
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
ODPOWIEDZ