Cegielnie

[LukaszB]

Ktoś pomoże rozszyfrować z jakiej cegielni pochodzą cegły użyte do budowy bloków malinowskich? Najpierw myślałem, że to pamiątka po cegielni Suchostrzygi

[be-good]

Ktoś pomoże rozszyfrować z jakiej cegielni pochodzą cegły użyte do budowy bloków malinowskich? (...)

To powojenne cegły z Suchacza obok Kadyn. Do wojny napis brzmiałby "SUCCASE"

Z Wolnego Forum Gdańsk:


http://wolneforumgdansk.pl/viewtopic.php?t=1724

[zunia]

Cegielnia Malinowo, zbudowana przez pana Stefana. W 37 r. kupił ją Maciejewski dla swego syna Adama, który poległ w39 r.

Notatka prasowa o kupnie gospodarstwa z cegielnią w Malinowie:

cegielnia_ Malinowo.jpg (13.85 KiB) Przejrzano 6295 razy

cegielnia_ Malinowo.jpg (13.85 KiB) Przejrzano 6295 razy

[Jadzia]

Nasz burmistrz Wojczyński sporo zakupów robił. W cegielni również bywał

Allegro

Allegro

Reklama malinowskiej cegielni:

"Pielgrzym", 02.03.1933 r.

... dziesięć lat później, na krótko przed wybuchem drugiej wojny światowej w Knybawie wciąż wypalano cegły:

Prawda...:

"Słowo Pomorskie", 06.12.1938 r.

...dosyć tragiczna

"Słowo Pomorskie", 06.12.1938 r.

W gratisie coś z czasów późniejszych:

"Dziennik Bałtycki", 24.08.1961 r.

[niespokojna66]

https://www.olx.pl/oferta/cegla-rozbior ... lq4Ny.html

[j-u-r-a-s]

Wracając do tematu cegielni z Knybawy. Tak się skalda, ze jestem właścicielem działki pod, która przechodził rzekomy tunel.
Podczas prac ziemnych związanych z budowa domu i kopaniem pod fundamenty natknąłem się na dziwne zjawisko.
Na środku wykopu wyraźnie widać inny kolor ziemi. Jakby była przywieziona z innego miejsca. Najprawdopodobniej tunel został zasypany gdy przestał być potrzebny.

[zunia]

Wspomnienie o zmarłym w październiku 1936 r. Gustawie Steffenie (właścicielu cegielni Malinowo):

„Przegląd Budowlany” z.11 z 25.11.1936 44/52 http://cybra.lodz.pl/Content/6510/Przeg ... 1_1936.pdf

[Wałasz]

W Archiwum Państwowym w Gdańsku znajduje się oryginał rysunku, prócz podpisu widać datę napisaną ołówkiem - 1830 lub 1850.

Wziąwszy pod uwagę zachowane relacje prasowe o uruchomieniu cegielni pod koniec lat 40. XIX w. - zdecydowanie będzie to rok 1850.

Prasowa informacja z wiosny 1928 roku dotycząca "reaktywacji" knybawskiej cegielni przez ziemianina Stenzla z Bałdowa: (...)

Jednak przeczucie mnie myliło. Ewolucja terenu cegielni wygląda mniej więcej tak:

W Archiwum Państwowym w Gdańsku znajduje się zespół aktowy o sygnaturze 26 nr 135, który obejmuje parcelację osady nr 8 w Knybawie, czyli właśnie cegielni. Z tych dokumentów wynika, że majątek knybawski rozparcelowano w poł. lat 20. i wtedy właśnie cegielnia zaprzestała działalności. W 1927 r. wystawiono na sprzedaż nieruchomości cegielni - zgłosili się rolnik Paweł Barwiński z Nowej Wsi k. Starogardu, Związek Osadników Rolnych (Spółdzielnia "Cegielnia") oraz Leon Stencel - wójt i właściciel ziemski z Bałdowa.
Zainteresowanie ponownym uruchomieniem cegielni było spore, m.in. wysyłane pisma do urzędów o jak najszybsze załatwienie tej sprawy ze względu na możliwość zatrudnienia dla blisko 80 osób. Przestrzegano też przed przekazaniem jej spółdzielni ze względu na brak kapitału. Co ciekawe, Leon Stencel w swoim piśmie do Okręgowego Urzędu Ziemskiego w Grudziądzu wspomina, iż kupił w 1926 r. na przymusowej licytacji partię cegieł z knybawskiej cegielni, ale ich jakość pozostawiała wiele do życzenia i że do wytworzenia produktu nie wykorzystano wszystkich maszyn. Pisał, że nieużytkowana cegielnia niszczeje, sprzęt jest rozkradany etc.
Ostatecznie - niewykluczone, że drogą znajomości - cegielnię przekazano Leonowi Stenclowi, który najpierw był jej dzierżawcą, a dopiero w 1937 r. uzyskał wpis do księgi. W sierpniu 1938 r. jego syn, Leon Arkadiusz Stencel zwrócił się z prośbą o nabycie tej osady (brak szczegółów uzasadnienia, być może Stencel zmarł). W aktach znajdują się też dokumenty hipoteczne dot. Leona Stencla. Najciekawszy jest zapisany ręcznie, ale możliwy do odczytania dokument z wykazem dotyczącym gruntów i budynków na terytorium cegielni. Niestety, brak jakichkolwiek informacji historycznych.

Zrobiłem zdjęcia ważniejszych archiwaliów z tego zespołu, ale ze względu na rozdzielczość nie mam możliwości zamieścić tego tu na Forum. Jeśli kogoś interesuje temat, to prośba o kontakt na Priv. A przy okazji - osada Cegielnia nr 8 nie pozostawała po parcelacji w żadnym związku z dworkiem "sfinksowym". To samo dotyczy to sąsiednich osad nr 9 i 11 (sygnatury archiwalne odpowiednio: 26 nr 136 i 26 nr 137).

[Wałasz]

Wygląda to trochę tak, jakby nowa cegielnia w okolicy skrzyżowania Czyżykowskiej i ob. Nowowiejskiej powstała, gdy działalność powoli kończyła cegielnia Karla Bartscha na terenie ob. Ceglarskiej 11-15 (przed 1910 r.?). Edmund Brandt złożył stosowne dokumenty w 1911 r. na rozbudowę cegielni - projekt zgadza się z mapami dawnego Tczewa, gdzie widać ten dobudowany obiekt (blisko uliczki, która później stała się Nowowiejską). Po wyjeździe E. Brandta do Niemiec cały interes (cegielnię z folwarkiem) na pocz. lat 20. przejął dyrektor Toni Preuss. Orzeczeniem Ministra Przemysłu i Handlu z 1949 r. jego przedsiębiorstwo znalazło się na liście przejmowanych na własność państwa.
https://www.prawo.pl/akty/m-p-1949-a-35 ... 30407.html

No ale pozostaje dylemat, gdzie dokładnie ulokowane było całe terytorium tej czyżykowskiej cegielni?

Czyżykowo - sama cegielnia była na miejscu tzw "pawilonów" i drugiego przystanku autobusowego, wyrobiska - w okolicy kotłowni na Ceglarskiej i garaży + dalej ku Drybokowi, przed wojną była tam nawet przemysłowa wąskotorówka do miejsc wydobywania gliny.

czy

Fragment wspomnień Jana Mrozka, napisanych na konkurs organizowany przez MBP (1985 r.). Tekst cytowany poniżej, znalazł się w części nazwanej "Uzupełnienie wspomnień (do 48 r.)":

Druga cegielnia parowa Czyżykowo to cegielnia pana Preusa, teraz stoi tam szkoła podstawowa 700-lecia.

We wspomnieniach skupiano się na okresie przedwojennym.

Patrząc w dokumentację Brandta oraz mapy Dawnego Tczewa wydaje się, że lokalizacja podana przez be-gooda bardziej odpowiada stanowi faktycznemu. Jeden z budynków cegielni był może na osi dzisiejszej SP nr 1, ale niżej, w okolicy Orkana. Na miejscu samej szkoły jest na mapach puste miejsce.
Co ciekawe w dokumentacji projektowej Czyżykowska (Zeisgendorfstrasse) w 1911 r. jest oznaczona w tym miejscu jako Landstrasse, zaś Nowowiejska to "Weg". (por. załączony obrazek).
Mam więcej zdjęć z archiwum Urzędu Miejskiego dla całej Polnej 4, łącznie z cegielnią na dawnej Czyżykowskiej 60, która została potem "podpięta" pod Polną 4. Mogę zainteresowanym przesłać mailem fotki dokumentacji budowlanej.

Taka jeszcze ciekawostka, że wspomniany Brandt wykupił również od Alfreda Schlesiera działkę przy Polnej, gdzie sięgało schlesierowskie przedsiębiorstwo ogrodnicze.Tam wybudował swój obiekt gospodarczy - nie mogę jednak ustalić, w którym miejscu. W dokumentach jest to również Polna 4 - czyżby więc naprzeciw "dworku"? Obydwaj mieli zresztą swoje ogrody - ulica Polna rozdzielała je.

[LukaszB]

Na mapie zamieszczonej przez @Cez świetnie widać ile w Tczewie było cegielni około 1908 roku