Cmentarze żydowskie

Awatar użytkownika

LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Cmentarze żydowskie

#41

Post autor: LukaszB »

zet48 pisze:Powołując się na tczewskie publikacje ...tu "Tczew w czasie i przestrzeni" R. Landowskiego, możemy przypuszczać że cmentarz żydowski przy ul. Wojska Polskiego istniał już w 1898 roku
Tylko, ze stary cmentarz katolicki według mapy z 1904 był o wiele mniejszy i pomiędzy nim a torem był cmentarz ewangielicki
Załączniki
cmentarz 1904.jpg
cmentarz 1904.jpg (60.9 KiB) Przejrzano 2053 razy
cmentarz 1904.jpg
cmentarz 1904.jpg (60.9 KiB) Przejrzano 2053 razy
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

zet48
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4415
Rejestracja: 30 sty 2011, o 19:05
Lokalizacja: Tczew / Gdańsk
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 22 razy
Kontakt:

Re: Cmentarze żydowskie

#42

Post autor: zet48 »

Wiemy że plan z książki Landowskiego nie jest dokładny ...ale może informacja że cmentarz żydowski istniał już przed 1900 rokiem jest prawdziwa
"Od dziś dzień , do końca świata w ludzkiej będziem pamięci, My wybrani - Kompania Braci, Kto dziś wespół ze mną krew przeleje ten mi Bratem"
Awatar użytkownika

be-good
Koordynator
Koordynator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4761
Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
Podziękował;: 191 razy
Otrzymał podziękowań: 145 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Cmentarze żydowskie

#43

Post autor: be-good »

Robi się tu coraz mniej na temat "Żydowni", ale spójrzcie na mapę ze stanem z 1908 - teren zaznaczony przeze mnie na żółto nie jest jeszcze obsadzony kwaterami; ŁukaszB posłuży legendą do mapy i będzie (bardziej) jasne, czy na zapleczu obecnego starego cmentarza kiedykolwiek zaistniały protestanckie mogiły.
Załączniki
cmentarz 1908.jpg
cmentarz 1908.jpg (205.87 KiB) Przejrzano 2046 razy
cmentarz 1908.jpg
cmentarz 1908.jpg (205.87 KiB) Przejrzano 2046 razy
Awatar użytkownika

zielu
Moderator
Moderator
Rajca
Rajca
Reakcje:
Posty: 2405
Rejestracja: 31 sty 2011, o 22:12
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 168 razy
Otrzymał podziękowań: 208 razy
Kontakt:

Re: Cmentarze żydowskie

#44

Post autor: zielu »

Otrzymałem przed kilkoma dniami na adres redakcji list od mieszkanki naszego miasta.

Na wstępie otrzymujemy kilka ciepłych słów za inicjatywę budowy lapidarium nieistniejącego cmentarza ewangelickiego:

"Jestem zachwycona pomysłem, bo przecież ci ludzie (...) tworzyli nasze miasto. Niezależnie od grup wyznaniowych byli tymi, którzy wnieśli w zagospodarowanie [Tczewa] swój wysiłek i pracę."

Dalej jest fragment dotyczący Żydowskiej Górki i synagogi (pisownia oryginalna):

"Moja praca związana była w dużym stopniu z kontrolą terenową. Komunikacja autobusowa w latach 70. i 80. była bardzo słaba, a teren podmiejski obchodziłam pieszo. Często szłam w kierunku Bałdowa i po lewej stronie budowano przy tej trasie duży obiekt przemysłowy. Szłam po skończonej kontroli z Bałdowa do Tczewa, a że był dzień pogodny zeszłam ścieżką wzdłuż parkanu budowy na wzgórze, które już kilkukrotnie oglądałam, bo był tam kirkut z bogatymi macewami. Ci którzy tam spoczywali musieli być zamożnymi kupcami Tczewa. Niektóre nagrobki były zdewastowane, ale dużo jeszcze było nietkniętych, bo odległość od drogi była duża i nie było dojazdu. Stałam chwilę zachwycona bogactwem, ale napisy były w jidysz, to też nie znam nazwisk. Obejrzałam się i widzę dochodzącą dwójkę mężczyzn. Idą niepewnie, rozglądając się. Wyraźnie widzę dwójkę Żydów i to w stylu ortodoksyjnym. Jestem pewna, że są zainteresowani kirkutem. Mówią po niemiecku i są bardzo zdenerwowani. Z czasów moich przymusowych robót w czasie okupacji, znałam już względnie ten język, to zaczęła się rozmowa. Pokazali pismo odręcznie pisane po polsku jako umowę za danie ziemi im należnej panu budującemu przetwórnię, za oparkanienie i doprowadzenie do porządku cmentarza, jak również naprawy kilku mogił. Byli bardzo zadowoleni ze spotkania, a że czekała na nich na szosie taksówka, to zaproponowali mi dowiezienie do Tczewa. Poza tym zaprosili mnie do restauracji "Centralna" na obiad. Byli eleganccy i chcieli dowiedzieć się dlaczego ich synagoga została im odebrana. Ja nic nie wiedziałam o synagodze, ale oni zaprowadzili mnie na wzgórze za kościołem szkolnym i pokazali bardzo zdewastowany obiekt. chcieli mi coś płacić, ale uparłam się, że nie wezmę (...)"

W ostatnim zdaniu mamy do czynienia chyba z ewidentną pomyłką dwóch tajemniczych mężczyzn. Czy może do lat 70. zachowały się jeszcze jakieś ruiny po tczewskiej synagodze?
"Smoka pokonać trudno, ale starać się trzeba"
Awatar użytkownika

LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Cmentarze żydowskie

#45

Post autor: LukaszB »

Musieli za synagogę wziąć inny budynek, po którym został jedynie fragment muru przy Okrzei. Cały tekst sprowadziłbym do jednego pytania: gdzie są macewy??? Mam pewien trop, ale informator nie chce mi ujawnić konkretnej lokalizacji "bo jeszcze je wydobędziecie" :nono
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Cmentarze żydowskie

#46

Post autor: LukaszB »

Cmentarz Żydowski według arkuszy geodezyjnych z 1881 roku. Widzimy wyraźnie budynek. Jakie mogło być jego przeznaczenie? Kostnica czy dom opiekuna cmentarza? Rozszyfrowanie napisów pozostawiam naszym germanistom ;)
jud.jpg
jud.jpg (317.68 KiB) Przejrzano 1951 razy
jud.jpg
jud.jpg (317.68 KiB) Przejrzano 1951 razy
Czy ten arkusz nie pozwala przypuszczać, że gmina żydowska kupiła grunt od właściciela, którego nazwisko zostało potem przekreślone?
Ostatnio zmieniony 8 sty 2014, o 00:28 przez Jadzia, łącznie zmieniany 1 raz.
Powód: 3 h na edycję
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

Autor Tematu
Jadzia
Moderator
Moderator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4184
Rejestracja: 30 sty 2011, o 20:23
Podziękował;: 300 razy
Otrzymał podziękowań: 290 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Cmentarze żydowskie

#47

Post autor: Jadzia »

Znajoma poczytała wspomnienia pana Henia: viewtopic.php?f=32&t=1499
Dorzuca swoje informacje:

Bardzo ciekawe wspomnienia pana Henryka eF. Wiele nowego sie dowiedziałam o czasach wojny. Jest też troszkę nieścisłości, co do wyglądu terenu wokół pogotowia na ul. Woj.Polskiego. Sama pamiętam, gdyż tam mieszkałam, że jeszcze na długo przed budową pogotowia, nie było tam już grobów, stały natomiast ławki, na których siadywały kobiety pilnujące swoich dzieci. Na miejscu przychodni stały fundamenty dość sporej willi i widać było, że nie została ona zburzona, tylko raczej nie kontynuowano jej budowy: stały same piwnice, ściany miały chyba z pół metra grubości, lecz jeszcze nie było stropu. Pamietam dobrze, bo jako dziecię bawiłam się w tym miejscu. Oprócz widocznej do dziś alei kasztanów, która prawdopodobnie była kiedyś alejką cmentarną (wzdłuż pogotowia, a prostopadła do ul. Woj.Pol) była jeszcze druga aleja kasztanów a przebiegała mniej więcej wzdłuż prawej strony budynku przychodni. Tam zbieraliśmy jesienią kasztany, najczęściej rzucając w górę kijami, żeby spadały te świeże,błyszczące.

Rocznik znajomej obstawiam na końcówkę lat 50 ;)

EDYTA:
Kuleżanka przyznała, że jest rocznik 1959 - kobita się nie boi swego wieku :ok

AnnaK
Przybysz
Przybysz
Reakcje:
Posty: 83
Rejestracja: 26 mar 2011, o 15:19
Podziękował;: 1 raz
Otrzymał podziękowań: 35 razy
Kontakt:

Re: Cmentarze żydowskie

#48

Post autor: AnnaK »

Te fundamenty,z tego co zasłyszałem,wbudował kierownik budowy wiaduktu z nadwyżek betonu.Oczywiście budował bez pozwolenia i nie na swoim gruncie dlatego zatrzymano mu dalszą budowę.Fundament powstał ok.1954 r.
Awatar użytkownika

LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Cmentarze żydowskie

#49

Post autor: LukaszB »

Lapidarium jest w coraz gorszym stanie
Załączniki
lapi2.jpg
lapi2.jpg (635.95 KiB) Przejrzano 1881 razy
lapi2.jpg
lapi2.jpg (635.95 KiB) Przejrzano 1881 razy
lapi.jpg
lapi.jpg (402.19 KiB) Przejrzano 1881 razy
lapi.jpg
lapi.jpg (402.19 KiB) Przejrzano 1881 razy
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

mploszaj
Przybysz
Przybysz
Reakcje:
Posty: 6
Rejestracja: 12 kwie 2015, o 18:43
Lokalizacja: Rybnik
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 0
Kontakt:

Re: Cmentarze żydowskie

#50

Post autor: mploszaj »

Dzień dobry,

nazywam się Małgorzata Płoszaj i jestem współpracownikiem portalu Wirtualny Sztetl (www.sztetl.org.pl), który na Waszym forum był już wspominany :)

Trafiłam tu, gdyż poszukuję zdjęć cmentarzy żydowskich z Tczewa, bądź też osoby, która, by zechciała takie zdjęcia zrobić dla potrzeb naszej strony, która jest swoistą wirtualną odnogą Muzeum Historii Żydów Polskich.
Tczew na Wirtualnym Sztetlu jest ubogi w zdjęcia i myślę, że uda się to zmienić.
Chodzi mi o te miejsca:
http://www.sztetl.org.pl/pl/article/tcz ... ukcyjnej-/
http://www.sztetl.org.pl/pl/article/tcz ... olskiego-/

No i synagoga, a raczej miejsce po niej:
http://www.sztetl.org.pl/pl/article/tcz ... wy-i-inne/

Sama jestem forumowiczem bardzo podobnego forum, tylko z południa Polski i dlatego wiem, że prędzej pomogą pasjonaci niż oficjalni urzędnicy, czy zawodowcy.
Gdyby ktoś z Was zechciał mi pomóc, to z góry dziękuję. Podam wówczas oficjalnego maila.

Serdecznie pozdrawiam ze Śląska.

Małgosia
ODPOWIEDZ