Na wschodnim krańcu Ziemi Chełmińskiej leży Nowe Miasto Lubawskie, założone przez Krzyżaków jako konkurencja dla pobliskiej, biskupiej, Lubawy. Najcenniejszym zabytkiem miasta jest bazylika pw. św. Tomasza Apostoła z XIV wieku. Wewnątrz spore wrażenie robią polichromie, pochodzące od średniowiecza po barok.
Renesansowy nagrobek wojewody chełmińskiego Mikołaja Działyńskiego (zm. 1604):
Gotycka płyta nagrobna Kunona von Liebensteina (zm. 1391 r.):
Gotycka kamienna Pieta z początku XV wieku:
Ołtarz z uznawaną za cudowną gotycką figurą Matki Boskiej Łąkowskiej z pocz. XV wieku, która do 1882 r. znajdowała się w nieistniejącym już kościele klasztoru franciszkanów w Łąkach Bratiańskich.
Na środku rynku stoi dawny kościół ewangelicki z 1912 roku, obecnie pełniący funkcję... kina.
I jeszcze takie cudeńko z budynku poczty: