Gnojewo

Awatar użytkownika

Autor Tematu
mieczyslaw
Najemca
Najemca
Reakcje:
Posty: 212
Rejestracja: 4 maja 2011, o 19:05
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 1 raz
Kontakt:

Gnojewo

#1

Post autor: mieczyslaw »

Gnojewo, miejscowość położona w bezpośrednim sąsiedztwie drogi krajowej nr 22, mniej więcej w połowie odległości pomiędzy Tczewem a Malborkiem. W miejscowości tej znajduje się najstarszy, a na pewno jeden z najstarszych kościołów o konstrukcji szachulcowej w Polsce. Kościół w stanie ruiny i całkowitego rozpadu. Obecnie pod opieką Towarzystwa Opieki nad Zabytkami - kilka lat temu został zabezpieczony prowizorycznie dach, ostatnio podparto mury i obito dach papą, zabezpieczono okno i wejście - nie można wejść do środka. Kościół zaczął niszczeć po wojnie, kiedy to nowi osadnicy wsi zdecydowali, że do celów sakralnych wystarczy mniejszy, wcześniej ewangelicki kościół - tańszy w utrzymaniu. Od tego momentu XIV-wieczna budowla niszczała - w latach 70-tych była wykorzystywana jako magazyn nawozów sztucznych, później planowano całkowite zniszczenie budowli - przeszkodzili temu mieszkańcy wsi. Wokół kościoła znajdują się resztki cmentarza ewangelickiego, a na nim dwie, dobrze zachowane stele.
Co najsmutniejsze w tej historii - kościół tak naprawdę zniszczony został za przyzwoleniem, wiedzą i z udziałem ówczesnego Państwa (PGR'y były państwowe), a obecnie to właśnie Państwo Polskie, mimo wielkiego znaczenia zabytku nie tylko w skali regionu, ale i w skali Polski, a nawet Europy, nie jest szczególnie zainteresowane by ponieść koszty rekonstrukcji zabytku - nie wiem jak obecnie przedstawia się sytuacja świątyni, jednak wiele lat trwały zabiegi i interwencje w różnych instytucjach, na różnych szczeblach, by chociaż zabezpieczyć dach kościoła oraz mury, by nie postępowała dalsza degradacja, która niechybnie doprowadziłaby do zawalenia się budynku. Sytuacja analogiczna, jak ta z naszym mostem. Ciekawostką jest fakt, że kościół posiada oryginalną, średniowieczną konstrukcję więźby dachowej, która - choć w opłakanym stanie - ale jednak dotrwała do dzisiaj. Warto by ten zabytek został odrestaurowany.

Załączniki
gnoje_1.jpg
Kościół od strony północnej.
gnoje_1.jpg (224.66 KiB) Przejrzano 2123 razy
Kościół od strony północnej.
Kościół od strony północnej.
gnoje_1.jpg (224.66 KiB) Przejrzano 2123 razy
gnoje_16.jpg
Ściana wschodnia.
gnoje_16.jpg (246.71 KiB) Przejrzano 2123 razy
Ściana wschodnia.
Ściana wschodnia.
gnoje_16.jpg (246.71 KiB) Przejrzano 2123 razy
gnoje_17.jpg
Północno-wschodni widok.
gnoje_17.jpg (209.49 KiB) Przejrzano 2123 razy
Północno-wschodni widok.
Północno-wschodni widok.
gnoje_17.jpg (209.49 KiB) Przejrzano 2123 razy
gnoje_18.jpg
Wieża kościelna i główne wejście - od zachodu.
gnoje_18.jpg (252.97 KiB) Przejrzano 2123 razy
Wieża kościelna i główne wejście - od zachodu.
Wieża kościelna i główne wejście - od zachodu.
gnoje_18.jpg (252.97 KiB) Przejrzano 2123 razy
gnoje_19.jpg
Ściana południowa - to na niej od wewnątrz znajduje się "szachulec", który stanowi o wyjątkowości tej świątyni.
gnoje_19.jpg (198.61 KiB) Przejrzano 2123 razy
Ściana południowa - to na niej od wewnątrz znajduje się "szachulec", który stanowi o wyjątkowości tej świątyni.
Ściana południowa - to na niej od wewnątrz znajduje się "szachulec", który stanowi o wyjątkowości tej świątyni.
gnoje_19.jpg (198.61 KiB) Przejrzano 2123 razy
gnoje_5.jpg
Podparta ściana południowa i widoczna w oddali stela.
gnoje_5.jpg (294.77 KiB) Przejrzano 2123 razy
Podparta ściana południowa i widoczna w oddali stela.
Podparta ściana południowa i widoczna w oddali stela.
gnoje_5.jpg (294.77 KiB) Przejrzano 2123 razy
Awatar użytkownika

Autor Tematu
mieczyslaw
Najemca
Najemca
Reakcje:
Posty: 212
Rejestracja: 4 maja 2011, o 19:05
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 1 raz
Kontakt:

Re: Gnojewo

#2

Post autor: mieczyslaw »

Kilka zdjęć z pozostałości cmentarza, który kiedyś znajdował się wokół kościoła w Gnojewie. Co mnie teraz zaczęło zastanawiać, to obecność ewangelickich/mennonickich nagrobków wokół katolickiego kościoła. Czyżby ten kościół wcześniej nie był katolicki? Nigdzie nie znalazłem takich informacji. A może ludność tak tolerancyjna w tamtych czasach?

Jedna z dwóch zachowanych steli w Gnojewie, to słynny nagrobek 20-letniej dziewczyny. Z jednej strony znajduje się różyczka (złamana), z drugiej splecione lilie. O symbolice nie chcę się za dużo rozpisywać, ponieważ nieszczególnie mam się czym pochwalić, jedynie dodam to, co zapamiętałem czytając o Gnojewie: lilia - symbol dziewictwa, czystości, złamana róża - dziewczyna najprawdopodobniej zostawił narzeczonego.
Oczywiście dwie najważniejsze daty: narodzin i śmierci oraz detale odwzorowujące staranność z jaką budowano nagrobki.
Załączniki
gnoje_4.jpg
gnoje_4.jpg (258.68 KiB) Przejrzano 2098 razy
gnoje_4.jpg
gnoje_4.jpg (258.68 KiB) Przejrzano 2098 razy
gnoje_6.jpg
gnoje_6.jpg (226.25 KiB) Przejrzano 2098 razy
gnoje_6.jpg
gnoje_6.jpg (226.25 KiB) Przejrzano 2098 razy
gnoje_8.jpg
gnoje_8.jpg (206.64 KiB) Przejrzano 2098 razy
gnoje_8.jpg
gnoje_8.jpg (206.64 KiB) Przejrzano 2098 razy
gnoje_9.jpg
gnoje_9.jpg (143.88 KiB) Przejrzano 2098 razy
gnoje_9.jpg
gnoje_9.jpg (143.88 KiB) Przejrzano 2098 razy
gnoje_10.jpg
gnoje_10.jpg (191.13 KiB) Przejrzano 2098 razy
gnoje_10.jpg
gnoje_10.jpg (191.13 KiB) Przejrzano 2098 razy
gnoje_11.jpg
gnoje_11.jpg (123.64 KiB) Przejrzano 2098 razy
gnoje_11.jpg
gnoje_11.jpg (123.64 KiB) Przejrzano 2098 razy
Awatar użytkownika

zielu
Moderator
Moderator
Rajca
Rajca
Reakcje:
Posty: 2405
Rejestracja: 31 sty 2011, o 22:12
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 168 razy
Otrzymał podziękowań: 208 razy
Kontakt:

Re: Gnojewo

#3

Post autor: zielu »

mieczyslaw pisze:Co mnie teraz zaczęło zastanawiać, to obecność ewangelickich/mennonickich nagrobków wokół katolickiego kościoła. Czyżby ten kościół wcześniej nie był katolicki? Nigdzie nie znalazłem takich informacji. A może ludność tak tolerancyjna w tamtych czasach?
Kościół w Gnojewie wraz z cmentarzem został przekazany protestantom w 1818 r. Nagrobki z czasów, gdy świątynia była katolicka, oczywiście się nie zachowały.
"Smoka pokonać trudno, ale starać się trzeba"
Awatar użytkownika

Autor Tematu
mieczyslaw
Najemca
Najemca
Reakcje:
Posty: 212
Rejestracja: 4 maja 2011, o 19:05
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 1 raz
Kontakt:

Re: Gnojewo

#4

Post autor: mieczyslaw »

zielu pisze: Kościół w Gnojewie wraz z cmentarzem został przekazany protestantom w 1818 r. Nagrobki z czasów, gdy świątynia była katolicka, oczywiście się nie zachowały.
Czyli gdyby świątynia została wybrana przez osadników zamiast kapliczki ewangelickiej, wówczas można by powiedzieć, że historia zatoczyła koło?

edit:
Ale zaraz, zaraz - kapliczka ewangelicka, obecnie użytkowana jako katolicka, została zbudowana przed wojną - niestety nie pamiętam dokładnie kiedy. Czyli przed wojną we wsi protestanci użytkowali i kościół i kapliczkę na cmentarzu - ta z żółtej cegły? Czy jednak po zbudowaniu jej (kapliczki), kościół wrócił w ręce katolików? Orientujesz się?

Poniżej jeszcze kilka zdjęć z Gnojewa - @zielu, wiesz może jaka była pierwotna funkcja niedawnego "BAR-u" - w opisach pod zdjęciami napisałem szczegóły.
Załączniki
gnoje_21.jpg
Obecnie sklep. Zastanawia mnie, co mieściło się w budynku, który jest dostawiony po prawej stronie - pierwsza myśl, jaka przyszła mi do głowy, gdy go zobaczyłem, to dawny dom modlitwy menonnitów.
gnoje_21.jpg (187.08 KiB) Przejrzano 2092 razy
Obecnie sklep. Zastanawia mnie, co mieściło się w budynku, który jest dostawiony po prawej stronie - pierwsza myśl, jaka przyszła mi do głowy, gdy go zobaczyłem, to dawny dom modlitwy menonnitów.
Obecnie sklep. Zastanawia mnie, co mieściło się w budynku, który jest dostawiony po prawej stronie - pierwsza myśl, jaka przyszła mi do głowy, gdy go zobaczyłem, to dawny dom modlitwy menonnitów.
gnoje_21.jpg (187.08 KiB) Przejrzano 2092 razy
gnoje_22.jpg
Widok od południa, od drogi przebiegającej przez wieś, równolegle do DK nr 22.
gnoje_22.jpg (207.19 KiB) Przejrzano 2092 razy
Widok od południa, od drogi przebiegającej przez wieś, równolegle do DK nr 22.
Widok od południa, od drogi przebiegającej przez wieś, równolegle do DK nr 22.
gnoje_22.jpg (207.19 KiB) Przejrzano 2092 razy
gnoje_23.jpg
Widok od wschodu - niedawny BAR.
gnoje_23.jpg (159.23 KiB) Przejrzano 2092 razy
Widok od wschodu - niedawny BAR.
Widok od wschodu - niedawny BAR.
gnoje_23.jpg (159.23 KiB) Przejrzano 2092 razy
gnoje_24.jpg
W środku.
gnoje_24.jpg (271.51 KiB) Przejrzano 2092 razy
W środku.
W środku.
gnoje_24.jpg (271.51 KiB) Przejrzano 2092 razy
gnoje_26.jpg
Wspomniana kapliczka ewangelicka.
gnoje_26.jpg (194.66 KiB) Przejrzano 2092 razy
Wspomniana kapliczka ewangelicka.
Wspomniana kapliczka ewangelicka.
gnoje_26.jpg (194.66 KiB) Przejrzano 2092 razy
gnoje_28.jpg
Najstarsza kapliczka na Pomorzu - datowana na XV w., niedawno przeszła renowację - bliskie sąsiedztwo niedoszłej autostrady na pewno jej nie służy.
gnoje_28.jpg (177.96 KiB) Przejrzano 2092 razy
Najstarsza kapliczka na Pomorzu - datowana na XV w., niedawno przeszła renowację - bliskie sąsiedztwo niedoszłej autostrady na pewno jej nie służy.
Najstarsza kapliczka na Pomorzu - datowana na XV w., niedawno przeszła renowację - bliskie sąsiedztwo niedoszłej autostrady na pewno jej nie służy.
gnoje_28.jpg (177.96 KiB) Przejrzano 2092 razy
Awatar użytkownika

zielu
Moderator
Moderator
Rajca
Rajca
Reakcje:
Posty: 2405
Rejestracja: 31 sty 2011, o 22:12
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 168 razy
Otrzymał podziękowań: 208 razy
Kontakt:

Re: Gnojewo

#5

Post autor: zielu »

mieczyslaw pisze:Czyli gdyby świątynia została wybrana przez osadników zamiast kapliczki ewangelickiej, wówczas można by powiedzieć, że historia zatoczyła koło?
Nie inaczej :)
mieczyslaw pisze:Poniżej jeszcze kilka zdjęć z Gnojewa - @zielu, wiesz może jaka była pierwotna funkcja niedawnego "BAR-u" - w opisach pod zdjęciami napisałem szczegóły.
Na starej pocztówce z forum Marienburg budynek ten figuruje jako Gospoda und Garten Etablissement , czyli takie dzisiejsze Ebro ;) W budynku znajdowała się nie tylko restauracja, ale też np. sala taneczna (koncertowa), bilard, kręgle...
gnojewo_tiegen004c_153_942.jpg
gnojewo_tiegen004c_153_942.jpg (28.69 KiB) Przejrzano 2090 razy
gnojewo_tiegen004c_153_942.jpg
gnojewo_tiegen004c_153_942.jpg (28.69 KiB) Przejrzano 2090 razy
Edytka: Na tej samej pocztówce kapliczka figuruje jako kościół katolicki. Czy takim była od początku powstania, czyli od bodajże lat 60. XIX wieku? Tego niestety na 100 proc. nie wiem, ale należy domniemywać, że tak, skoro kościół w tym czasie był już od półwiecza ewangelicki.
"Smoka pokonać trudno, ale starać się trzeba"

metyl
Przybysz
Przybysz
Reakcje:
Posty: 9
Rejestracja: 14 gru 2011, o 15:43
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 0
Kontakt:

Re: Gnojewo

#6

Post autor: metyl »

zielu pisze:
mieczyslaw pisze:Co mnie teraz zaczęło zastanawiać, to obecność ewangelickich/mennonickich nagrobków wokół katolickiego kościoła. Czyżby ten kościół wcześniej nie był katolicki? Nigdzie nie znalazłem takich informacji. A może ludność tak tolerancyjna w tamtych czasach?
Kościół w Gnojewie wraz z cmentarzem został przekazany protestantom w 1818 r. Nagrobki z czasów, gdy świątynia była katolicka, oczywiście się nie zachowały.
Protestanci w czasie reformacji przejmując świątynie, przejmowali także cmentarze do nich przyległe. Od drugiej połowy XVI wieku, kiedy to na Żuławach pojawili się Mennonici początkowo chowani byli na cmentarzach parafialnych katolickich bądź ewangelickich. Wyznaniowe nekropolie Mennonitów zaczęły powstawać dopiero na początku XVIII. Wydaje się, że ta dwudziestoletnia osoba nie mogła być wyznania Menonickiego, gdyż została pochowana w połowie XIX wieku, kiedy to już istniały z reguły oddalone od wsi nekropolie Mennonitów. Świątynia w tym czasie była już protestancka.
Awatar użytkownika

Emiii
Najemca
Najemca
Reakcje:
Posty: 119
Rejestracja: 5 cze 2012, o 09:19
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 1 raz
Kontakt:

Re: Gnojewo

#7

Post autor: Emiii »

Przy okazji dzisiejszej wizyty w Gnojewie pozwoliłam sobie na zrobienie kilku zdjęć. Ogólnie rzecz biorąc od stycznia 2012 (czyli od momentu, kiedy ten temat na forum powstał) w kwestii samego kościoła żadnych większych zmian nie ma ...
P1100145.JPG
P1100145.JPG (229.53 KiB) Przejrzano 2035 razy
P1100145.JPG
P1100145.JPG (229.53 KiB) Przejrzano 2035 razy
Na ścianie północnej kościoła znaleźć można tabliczki informacyjne, a na nich:
P1100159.JPG
tabliczka informacyjna.
P1100159.JPG (161.56 KiB) Przejrzano 2035 razy
tabliczka informacyjna.
tabliczka informacyjna.
P1100159.JPG (161.56 KiB) Przejrzano 2035 razy
Od osób zamieszkujących nad (aktualnie) sklepem udało mi się dowiedzieć, że w od jakiegoś czasu kościół p. w. św. Szymona i Judy Apostołów często jest odwiedzany i uwieczniany ... odnośnie ewentualnych planów renowacji niestety informacji brak ...
P1100165.JPG
przez szczelinę w drzwiach ...
P1100165.JPG (113.61 KiB) Przejrzano 2035 razy
przez szczelinę w drzwiach ...
przez szczelinę w drzwiach ...
P1100165.JPG (113.61 KiB) Przejrzano 2035 razy
P1100167.JPG
Reper 7,514
P1100167.JPG (236.34 KiB) Przejrzano 2035 razy
Reper 7,514
Reper 7,514
P1100167.JPG (236.34 KiB) Przejrzano 2035 razy
"Są w życiu chwile, w których trzeba podjąć ryzyko i dać się ponieść szaleństwu..." xD
Paulo Coelho
Awatar użytkownika

Emiii
Najemca
Najemca
Reakcje:
Posty: 119
Rejestracja: 5 cze 2012, o 09:19
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 1 raz
Kontakt:

Re: Gnojewo

#8

Post autor: Emiii »

i kilka dodatkowych zdjęć:
Załączniki
P1100192.JPG
P1100192.JPG (138.79 KiB) Przejrzano 2034 razy
P1100192.JPG
P1100192.JPG (138.79 KiB) Przejrzano 2034 razy
P1100189.JPG
Ściana wschodnia
P1100189.JPG (234.76 KiB) Przejrzano 2034 razy
Ściana wschodnia
Ściana wschodnia
P1100189.JPG (234.76 KiB) Przejrzano 2034 razy
P1100175.JPG
Kawałek ściany południowej
P1100175.JPG (217.4 KiB) Przejrzano 2034 razy
Kawałek ściany południowej
Kawałek ściany południowej
P1100175.JPG (217.4 KiB) Przejrzano 2034 razy
"Są w życiu chwile, w których trzeba podjąć ryzyko i dać się ponieść szaleństwu..." xD
Paulo Coelho
Awatar użytkownika

tomek15
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 332
Rejestracja: 7 lip 2011, o 18:08
Lokalizacja: Niemcy
Podziękował;: 1 raz
Otrzymał podziękowań: 12 razy
Kontakt:

Re: Gnojewo

#9

Post autor: tomek15 »

Z tego co mi wiadomo kosciol zamknieto i okryto prowizorycznym dachem z funduszy jednej z niemieckich organizacji.
Na ufundowanych tablicach umieszczonych na budynku a pokazanych na jednym z Waszych zdjec jest widoczny obok napisu w jezyku polskim PRUSKI orzel (Westpreussen Adler).
Awatar użytkownika

LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Gnojewo

#10

Post autor: LukaszB »

Niestety stan kościoła się nie polepszył, wciąż jest zamknięty i podparty po bokach :(
Obrazek
Fragment baru dalej niszczeje...
Obrazek
Dużo się zmieniło natomiast przy pokrzyżackiej kapliczce. wyremontowana w 2009 roku została wzbogacona o pomnik ku czci zmarłym przy budowie berlinki. Krzyż zbudowany jest z szyny.
Obrazek
Obrazek
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
ODPOWIEDZ